مطالعه تاثیر سازندهای زمین شناسی برکیفیت آب شرب وکشاورزی منابع آب رودخانه ارداک ، مشهد

فاضل ولی پور, محمد ابراهیم; رمضانی ازغندی, الهام; جوانبخت, محمد

doi:10.22084/nfag.2021.23542.1448

مطالعه تاثیر سازندهای زمین شناسی برکیفیت آب شرب وکشاورزی منابع آب رودخانه ارداک ، مشهد

نویسندگان

¹ استادیارگروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران

² دانشجوی کارشناسی‌ارشد زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران

10.22084/nfag.2021.23542.1448

چکیده

حوضه آبریز ارداک، واقع در استان خراسان رضوی، منبع جدید آب شرب و کشاورزی مشهد و حومه محسوب می‌گردد و به لحاظ منطقه بندی ساختاری درحوضه رسوبی کپه داغ واقع شده است. با توجه به بحران آب و اهمیت دسترسی به آب با کیفیت مناسب و قابل شرب درکشور بخصوص درچند دهه اخیر، بررسی کیفیت آب و شناسایی عوامل موثر درکاهش کیفیت آن جهت برنامه ریزی بهینه امر مهمی به شمار می رود. به همین جهت در پژوهش حاصل سعی شده است تاثیر سازند های زمین شناسی درکیفیت منابع آب منطقه بررسی گردد. جهت دست یابی به این هدف 11 نمونه آب برداشت و پارامترهای فیزیکی ازقبیلPH،TDS ، EC وTH درمحل نمونه برداری از منطقه توسط مولتی متر اندازه گیری شد.آب رودخانه ارداک با میانگینTDS185 میلی اکی والان درلیتر،میانگینEC271میکروموس برسانتیمتر،میانگینPH7.89 ومیانگینTH776 میلی گرم درلیتر دارای وضعیت مناسبی ازلحاظ شرب وکشاورزی قرار دارد. براساس نمودار پایپر رخساره و تیپ اغلب آبها درمنطقه جز رخساره کلسیک وتیپ بی کربناته بوده و دربرخی نمونه ها نیز تیپ سولفاته می باشد، که با سازند آهکی مزدوران، سازندآهکی – مارنی تیرگان و سازند مارنی، گچی و ماسه سنگی شوریجه مرتبط می باشد. دیاگرام شولر نشان داد، آب منطقه مورد مطالعه علیرغم متاثر بودن ازسازند های زمین شناسی، ازلحاظ شرب مناسب است و از لحاظ کشاورزی مناسب وکمی شورمی باشد. بررسی های آماری نشان داد که بیشترین تاثیر در محتوای شیمیایی آب رودخانه ارداک متاثر از سازند مزدوران3 و سپس سازند تیرگان و شوریجه می باشد. از آنجائیکه بیشترین مساحت حوضه را سازند مزدوران3 به خود اختصاص داده و لیتولوژی آن راسنگ های کربناته تشکیل می دهد این نتیجه قابل تایید می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study the Effect of Geological Formation On the Drinking Quality and Agriculture Water Resources of River Ardak,Mashhad

نویسندگان [English]

M. E Fazel valipour ¹
E. Ramezani Azghandi ²
M. Javanbakht ¹

¹ Assist. Prof., Dept., of Geology, Islamic Azad University, Mashhad Branch, Mashhad, Iran

² M. Sc., student. of Geology, Islamic Azad University, Mashhad Branch, Mashhad, Iran

چکیده [English]

Ardak Watershed ,located in khorasan Razavi province and 70 km from Mashhad Causes a new source of dirinking water production and agriculture in Mashhad and its sububs and 1s located in terms of structural zoning,in the Kopeh Dagh.Given the water crisis and the importance of access to suitable and potable quality water in the country.Therefore, in the present study,it has been studied that it is effective in geological formation in the quality of water resources in the region.To achieve this goal,11 water samples were taken from river and dom and physical parameters such as,PH,TDS,EC and TH were measured in situ using multimeter. The average TDS is 185meq/l and average EC is271microzimens/sec and average PH is7.89 and average TH is776mg/l in Ardak river is good condition in terms of drinking and agriculture. To the piper diagram,most of water in this region was a part of the Calcic and bicarbonate type facies,and in some examples,the sulfate type,which is associated with calcareous Mozdoran formation, marl limestone Tirgan formation and marl,sandstone,gypsum Shourigeh formation.Scholler diagram showed that water needed in the region,despite being affected by geological formation is suitable for drinking and it is suitable for agriculture and a little sality.Statistical studies showed that the greatest impact on the chemical water content of Ardak river is affected by the structure of Mozdoran3 and then formation Tirgan and Shourijeh.This result canbe confirmed since the largest area of the basin is occupied by Mozdoran3 formation and its lithology is composed of carbonate rocks.

کلیدواژه‌ها [English]