بررسی میزان غلظت عناصر در آب‌های زیرزمینی منطقه آستانه اشرفیه- کوچصفهان

بشارتی, کبری; فضل‌نیا, عبدالناصر

بررسی میزان غلظت عناصر در آب‌های زیرزمینی منطقه آستانه اشرفیه- کوچصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه ارومیه، ارومیه

چکیده

فلزات از عوامل مهم آلودگی منابع آبی به شمار میرود. ورود فلزات به آبهای طبیعی معمولاً از محلهای تخلیه فاضلابهای شهری، کشاورزی و صنعتی صورت میگیرد. با توجه به اهمیت خطرات احتمالی بهداشتی فلزات سنگین و همچنین اهمیت اکوسیستمهای آبی از جمله آبهای زیرزمینی (بخشی از چرخه آب را تشکیل میدهند)، این تحقیق با هدف بررسی کیفیت آب زیرزمینی در محدوده آستانه اشرفیه- کوچصفهان انجام پذیرفته است. در این تحقیق ابتدا از ۱۹ منبع انتخابی دشت که عموماً چاههای عمیق و نیمهعمیق هستند نمونهبرداری شد، سپس این نمونهها با استفاده از روش آنالیز دستگاهی (دستگاه جذب اتمی) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بررسی بیانگر وجود فلزاتی از جمله: کلسیم با حداکثر غلظت 8 میلیاکیوالان بر لیتر، پتاسیم با میزان 74/1، سولفات 98/2، کبالت 3 و سزیم 11 و ... در آب میباشد، در منطقه مورد بررسی تنها در یک ایستگاه به نام دهکا، میزان یون پتاسیم نسبت به استانداردهای ایران و جهان بالاتر بوده است که بیشتر به دلیل فعالیتهای انسانی از جمله پساب کارخانههای مواد غذایی و صنعتی و... میباشد. با توجه به نتایج بدست آمده از آنالیزهای شیمیایی، به بررسی عوامل مؤثر در نفوذ فلزات از جمله: عوامل ژئوژنیک، فاضلابهای خانگی، صنعتی و زهآبهای کشاورزی در آبخوان و ایجاد آلودگی در آن پرداخته شد. هر چند میزان ورود عناصر در آب زیرزمینی چندان زیاد نیست، لیکن روند افزایش میزان این عناصر در دراز مدت خطرات جبرانناپذیری را به همراه خواهد داشت. بنابراین به علت درجه بالای اهمیت این منبع آبی، حفاظت کمی و کیفی و جلوگیری از آلودگی فزاینده دشت، از ضروریترین اصول برنامهریزی در جهت توسعه صـنعتی و جمعیتی میباشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of concentration in ground water of Astaneh Ashrafyh- Kuchesfahan

نویسندگان [English]

K. Besharati
n fazlnia

چکیده [English]

Metals are one of the important elements of water resource pollution. Usually,metal pollution of natural waters, occur from urban wastewater discharge, agricultural and industrial. Given the importance and health risks of heavy metals, as well as the importance of aquatic ecosystems, including ground water, which form part of the water cycle, this research aimed to evaluate the quality of ground water in the Astaneh Ashrafieh-Kuchesfahan area. Therefore,this area were sampled from 19 source, which were examined using atomic absorption. The result showed that there are metals such as: Cadmium, Calcium, Chloride, Sodium, Magnesium, Sulfate and etc. in the water. factors influencing the diffusion of metals, including waste, industrial and agricultural drainage water in the aquifer and pollution it, was checked. Although are not high the amounts of metals in water, but increases in ling-term will have irreparable risks. Therefore, due to the high importance of water resource conservation and pollution prevention increasing the quality and quantity of the plain, the most essential principles of planning for industrial development and population.

کلیدواژه‌ها [English]

Heavy metals"
"major ions"
"Water quality"
"Geochemistry"
"environmental geology"

مراجع

[1] افتخارنژاد، ج (1359) تفکیک بخشهای مختلف ایران از نظر وضع ساختمانی در ارتباط با حوضههای رسوبی، نشریه انجمن نفت، شماره 82.

[2] اقبالی شمس آباد، پ.، معماریانی، م.، معطر، ف (1389) بررسی عناصر سنگین کروم، کادمیوم، سرب و مواد آلی در سفیدرود با نگری بر منشأ زمین ساختاری آنها، مجله علمی- تخصصی تالاب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، سال دوم، شماره سوم.

[3] درویشزاده، ع (1370) زمینشناسی ایران، نشر دانش وابسته به انتشارات امیرکبیر، تهران، 901 صفحه.

[4] رنجبر، م.، فهیمی، ف.غ.ر.، خالدیان، م.ر.، تاجداری، خ (1391) پیشبینی روند تغییرات پارامترهای کیفی رودخانه سفیدرود با استفاده از مدل آماری ARIMA، ششمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست.

[5] قویدل، آ.، معطرف ف (1388) بررسی سرب، روی و نیکل رودخانههای حوزه آب ریز تالاب انزلی (مورد مطالعاتی رودخانه گوهررود)، مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره شانزدهم، شماره یک، بهار 1393.

[6] کرباسی، م.، کرباسی، ا.، صارمی، ع.، قربانی زاده خرازی، ح (1388) بررسی میزان علظت عناصر سنگین در منابع تأمین کننده آب شرب شهرستان الشتر در سال 1388، فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان، دوره دوازدهم، شماره یک، بهار، 1389.

[7] کشاورزی، ب.، ابراهیمی، پ.، مر، ف.، حمزه، م.ع (1392) زمین شیمی و توزیع فلزات سنگین در رسوبات ساحلی و دریایی خلیج چابهار، مجله زمینشناسی کاربردی پیشرفته، دانشگاه شهید چمران اهواز، شماره هفتم، بهار، 1392.

[8] معرفی آستانه اشرفیه، سایت رسمی شهرداری آستانه اشرفیه، http://astanehashrafiyeh.ir

[9] میرمشتاقی، س.م.، امیرنژاد، ر.، خالدیان، م.ر (1390) بررسی کیفیت آب رودخانه ی سفیدرود و پهنه بندی آن با استفاده از شاخصهای کیفی NSFWQI و OWQI، فصلنامه علمی- پژوهشی تالاب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، سال سوم، شماره نهم، پاییز، 1390.

[10] ناوی، م.، فربودی، م.، پورحسین، م (۱۳۸۵) مقدمهای بر زمینشناسی پزشکی، پایگاه ملی دادههای علوم زمین کشور.

[11] نبوی، م، ح (1355) دیباچهای بر زمینشناسی ایران، سازمان زمینشناسی کشور.

[12] وصالی ناصح، م.ر.، کرباسی، ع.ر.، غضبان، ف.، باغوند، ا (۱۳۹۱) تحلیل ارتباط بین میزان فلزات سنگین در نمونههای آب و رسوب تالاب انزلی، مجله تحقیقات نظام سلامت، سال هشتم، شماره اول.

[13] Bellucci, LG., Frignani, M., Paolucci, D., Ravanell, M (2002) Distribution of Heavy metals in sediment of the Venice lagoon: the role of the industrial area, Sei Total Environ, 295(1-3), p. 35-49.

[14] Fang, TH., Hong, E (1999) Mechanisms influencing the spatial distribution of Trace Metals in surficial sediments of the south-western Taiwan, Marine pollution Bulletin, 38(11), p. 1026-37.

[15] Kalvins, M., Briede, A., Rodinov, V., Kokorite, I., Parele, E., Kelavina, I (2000) Heavy metals in rivers of Latria, Sei Total Environ, 262 (1-2), p. 175-83.

[16] Salomons, W., Forstner, U (1984) Metals in the hydrocycle.Berline: Springer-Verlag.

[17] Stöcklin, J (1968) Structural history and tectonics of Iran: a review, Am. Assoc. Pet. Geol. Bull. 52, 1229–1258.

[18] Tam, NF., Wong, YS (2000) Spatial variation of Heavy metals in surface sediments of Hong Kong mangrove swamps. Environ pollute, 110(2), p. 195-205.

[19] Yuan, CG., Shi, JS., Liu, JF., Liang, LN., Jiang, GB (2004) Speciation of Heavy metals in Marine sediments from the East China Sea by ICP-MS with sequential extraction. Environ Int, 30(1), p. 769-83.