بررسی بلوغ حرارتی سازند کژدمی با استفاده از پارامترهای ژئوشیمیایی مولکولی در میدان نفتی یادآوران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید چمران اهواز

2 مرکز پژوهشی زمین‌شناسی و زمین‌شیمی‌نفت دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

تعیین بلوغ حرارتی یک واحد سنگ منشاء یکی از مراحل اصلی ارزیابی ژئوشیمیایی سنگ‌های منشاء است که دارای اهمیت بالایی بوده و به روش‌های گوناگون قابل اندازه‌گیری می‌باشد. مطالعۀ حاضر، مثالی از به کارگیری همزمان پارامترهای بلوغ به دست آمده از آنالیزهای پیرولیز راک‌ـ‌ایول، کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی- طیف­سنجی جرمی برای تعیین بلوغ حرارتی سازند کژدمی در میدان نفتی یادآوران است. در این مطالعه، تعداد 17 نمونۀ خرده حفاری سـازند کژدمی به طور سیستماتیک جمع­آوری گردید. پس از پیرولیز نمونه­ها با استفاده از دستگاه راک‌ـ‌ایول 6، 2 نمونه (KUK-535 و HOS-420) برای انجام آنالیز تکمیلی انتخاب شدند. نتایج به دست آمده از پیرولیز نمونه‌ها نشان می‌دهند که مقادیر Tmax دارای محدودۀ تغییرات از 421 تا 436 درجۀ سانتی­گراد می­باشند. مقدار Tmax میانگین به دست آمده برابر با 428 درجۀ سانتی­گراد است که نشان می‌دهد نمونه‌های مورد مطالعه در ابتدای پنجرۀ نفتی قرار دارند. استفاده از پارامترهای بلوغ حرارتی به دست آمده از آنالیز کروماتوگرافی گازی (نسبت‌های CPI و Pr/Ph) و هم­چنین نسبت­های بیومارکری (نسبت‌های20S/(20S+20R) و نسبت‌های ββ/(ββ+αα) برای استران­ها و نسبت‌های Ts/Tm و Moretaen/Hopane برای ترپان­ها) نشان می‌دهد که سازند کژدمی در مقطع مورد مطالعه از لحاظ بلوغ حرارتی در محدودۀ پنجرۀ نفتی قرار می‌گیرد. نسبت‌های بیومارکری به دست آمده از ترکیبات آروماتیکی نیز نشان می‌دهند که نمونه‌های مورد مطالعه در مراحل آغازین پنجرۀ نفتی قرار گرفته‌اند. در پایان می‌توان نتیجه گرفت که سازند کژدمی در میدان یادآوران به بلوغ حرارتی نسبتاً کمی برای تولید هیدروکربن رسیده است. نتیجه­گیری ما علاوه بر اینکه سهم سازندهای جوان­تر (سازندهای پابده و گورپی) را در تجمع هیدروکربن­های موجود در مخازن کشف شده مستثنی می­کند (نفت اقتصادی تولید نکرده­اند)؛ سازندهای قدیمی­تر(سازندهای سرگلو و گرو) را نیز به عنوان سنگ­های منشاء احتمالی در این میدان پیشنهاد می­دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Application of detailed molecular maturity parameters in determining thermal maturity of the Kazhdumi Formation in the Yadavaran oil field

نویسندگان [English]

  • H. Moradi 1
  • B. Alizadeh 2
چکیده [English]

Determining the level of thermal maturity of the organic matter (OM) is a main step in the source rock evaluation. The present study provides an example of application of three different analytical techniques including Rock-Evalpyrolysis, Gas Chromatography (GC) and Gas Chromatography-Mass Spectrometry (GCMS), for thermal maturity assessment of the Kazhdumi Formation in Yadavaran oil field. For this, a total of 17 cutting samples from the Kazhdumi Formation were collected systematically from three wells in this oil field. The samples were analyzed using Rock-Eval 6 apparatus and two samples (KUK-535 and HOS-420) were selected for complementary GC and GCMS analyses. Tmax values obtained from Rock-Eval pyrolysis show a relatively narrow range of variation (421-436 ˚C) with an average value of 428 ˚C which puts the samples in the early stages of oil generation window. Maturity sensitive parameters derived from GC (CPI) and GCMS analyses [20S/(20S+20R) and ββ/(ββ+αα) ratios for steranes and Moretaen/Hopane and Ts/Tm ratios for terpanes] are consistent with maturation level corresponding to the main oil generation window. However, maturity parameters based on the aromatic compounds correspond to the early oil window. According to these results, the Khazhdumi Formation has experienced a relatively low level of thermal maturation and is just about to enter the main stage of hydrocarbon generation in the Yadavaran oil field. Our conclusion not only excludes the role of younger source rocks (Pabdeh and Gurpi formations) in contributing to the discovered accumulations, but also suggests other deep source layers (e.g. Sargelu and Garau Formations) as the source for hydrocarbon reserves encountered in this oil field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Yadavaran oil field
  • Kazhdumi Formation
  • GC and GCMS Analysis
  • Thermal Maturity
  • Zagros