فیزیوگرافی و زمین ریخت شناسی حوضه آبریز سد تبارک واقع در شمال قوچان و تأثیر آن بر نوع رسوبات

پورسلطانی, مهدی رضا; قائمی مقدم, مهدی

فیزیوگرافی و زمین ریخت شناسی حوضه آبریز سد تبارک واقع در شمال قوچان و تأثیر آن بر نوع رسوبات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، گروه زمین‌شناسی، مشهد، ایران

² دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شاهرود، گروه زمین‌شناسی، شاهرود، ایران

چکیده

حوضه آبریز سد تبارک یکی از اصلیترین حوضههای تأمین آب رودخانه اترک بوده، که در شمال شهرستان قوچان واقع شده است. از نظر زمینشناسی، حوضه تبارک جزء حوضه رسوبی کپهداغ محسوب میگردد. مرز حوضه را رشته کوههای اللهاکبر و تاقدیس زوباران تعیین میکنند. این حوضه به دو زیر حوضه زیرآبه و یدک تقسیم میگردد. به طور معمول، به دلیل وجود انواع واحدهای سنگی، و تأثیر رخدادهای تکتونیکی، دو منطقه با حالت دشت در زیرحوضه زیرآبه و یک منطقه کوهستانی در زیر حوضه یدک شکل گرفتهاند. بر اساس خصوصیات فیزیوگرافی، حوضه تبارک یک حوضه متوسط و کشیده محسوب میگردد. ارتفاع میانگین این حوضه 96/1884 متر، و میانگین شیب آن حدود 23 درصد است. به علاوه، حدود 50 درصد از سطح حوضه شیبی بین 20 تا 40 درجه دارد. بنابراین حوضه سد تبارک جزء حوضههای پرشیب منطقه به شمار میآید. در حوضه سد تبارک پدیدههای مختلف زمینریختشناسی همانند خندق، فرسایش شیاری، واریزه، مخروطافکنه و زمین لغزش شناسایی شدهاند. علاوه بر این، بطور عمده تنوع سنگشناسی باعث تشکیل طرحهای زهکشی به شکل دندریتی و داربستی شده است. رخسارههای رسوبی شناسایی شده شامل رخسارههای گراولی (Gcm, Gmm)، ماسهای (Sm) و گلی (Fl, Fr, Fm) میباشد، که نتیجه تأثیر عوامل فیزیوگرافی، زمینریختشناسی و سنگشناسی منطقه مورد مطالعه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Physiography and Geomorphology of Tabarak Dam watershed, north of Quchan, and their effects to type of deposits

نویسندگان [English]

M. R. Poursoltani ¹
M. Ghaemi Moghadam ²

چکیده [English]

Tabarak Dam watershed is one of the main water supply of Atrak river, where located at north of Quchan. Geologically, Tabarak Dam watershed is a part of Kopet-Dagh basin.Watershed boundary is marked by Allah-Akbar Mountains and Zoo-Baran anticline. This watershed is divided to Zir-Abeh and Yadak sub-basins. Generally, due to present of different type of rock units, and tectonic effects, two areas, flat plain at Zir-Abeh sub-basin and mountain area at Yadak sub-basin have been formed. According to physiographic features, Tabarak Dam watershed is classified as a mean and elongate basin. The mean high of Tabarak Dam watershed is 1884.96 m, and the average gradient is about 23%. In addition, about 50% of basin shows 20-40 degrees slope. So, this basin is one of the high slope basins in this area. At Tabarak basin, some geomorphologic phenomenons, such as gully, rilly erosin, tallus, alluvial fan and landslide have been identified. Additionlly, different lithology has mostly caused to form drainage patterns such as denderitic and trellis. The identified sedimentary facies are gravelly (Gmm, Gcm), sandy (Sm) and muddy (Fl, Fm, Fr) facies, which are result of effect of physiography, geomorphology and lithology factors of study area.

کلیدواژه‌ها [English]