بررسی ویژگی های فیزیکی مکانیکی سنگ‌های استفاده شده در ساخت بناهای باستانی استان لرستان با تاکید بر دوام پذیری (مطالعه موردی: پل کشکان)

نویسندگان

1 استادیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه لرستان، خرم آباد

2 گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیان و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

چکیده

هدف از این مطالعه بررسی خصوصیات فیزیکی و مکانیکی سنگ‌های آهکی مورد استفاده در ساخت پل تاریخی کشکان (استان لرستان) و ارزیابی رفتار آنها در مقابل هوازدگی نمک می‌باشد. بر همین اساس دو نوع از سنگ آهک‌های استفاده شده در ساخت پل کشکان شامل سنگ آهک آسماری (ASR) و تله زنگ (TLZ) انتخاب و در آزمایشگاه مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج مطالعات سنگ‌شناسی نشان داد که سنگ آهک آسماری، مادستون آهکی و نمونه سنگ آهک تله زنگ گرینستون نام‌گذاری شده است. در مرحله اول خصوصیات سنگ‌شناسی، فیزیکی و مکانیکی سنگ‌های مورد مطالعه تعیین شدند و در ادامه آزمایش تبلور نمک در محلول سولفات سدیم و منیزیم در 30 چرخه بر روی نمونه‌های انتخاب شده انجام شد. به منظور بررسی تاثیر هوازدگی نمک بر روی دوام و پایداری سنگ‌های انتخاب شده، در پایان هر 10 چرخه تغییرات ظاهری، سرعت موج و شاخص بار نقطه‌ای نمونه‌ها ارزیابی شد. بر اساس نتایج مشخص شد که سولفات سدیم تأثیر به مراتب بیش‌تری بر روی فرسودگی و تخریب سنگ‌های آهکی مورد مطالعه دارد. همچنین نتایج نشان داد که سنگ آهک آسماری در پایان 30 چرخه آزمایش تبلور نمک در محلول سولفات سدیم و منیزیم دچار فرسودگی و زوال بیش‌تری در مقایسه با سنگ آهک تله زنگ شده است. علاوه بر این، مطالعات SEM به منظور بررسی تغییرات ساختاری نمونه‌ها ناشی از هوازدگی نمک نیز انجام شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the physico-mechanical characteristics of rocks used in the construction of ancient buildings in Lorestan province with an emphasis on durability (case study: Kashkan Bridge)

نویسندگان [English]

  • Y. Abdi 1
  • Mousa Sabzi 2
1 Dept., of Geology, Faculty of sciences, Lorestan University, Khoramabad
2 Archaeology Department, Faculty of Literature and Human Sciences, Lorestan University
چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the physical and mechanical properties of limestone used in the construction of the historical bridge of Kashkan (Lorestan province) and to evaluate their behavior against salt weathering. Based on this, two types of limestone used in the construction of Kashkan bridge, including Asmari limestone (ASR) and Talezang (TLZ) were selected and studied in the laboratory. Based on the petrographic analysis results, Asmari stone can be classified as a lime mudstone, while Talezang stone can be classified as a grainstone. In the first stage, the lithological, physical and mechanical characteristics of the studied rocks were determined, and then salt crystallization test was performed in sodium and magnesium sulfate solution in 30 cycles on the selected samples. In order to investigate the effect of salt weathering on the durability and stability of the selected stones, at the end of every 10 cycles, the changes in appearance, P-wave velocity and point load strength of the samples were evaluated. Based on the results, it was found that sodium sulfate has a much greater effect on the decay and degradation of the studied limestones. Also, the results showed that at the end of 30 cycles of salt crystallization test in sodium and magnesium sulfate solution, Asmari limestone has experienced more damage compared to Talezang limestone. In addition to these, SEM studies have been conducted to investigate the structural changes of the samples due to salt weathering.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Physico-mchanical properties
  • Limestone
  • Salt weathering
  • Kashkan Bridge
  • Lorestan

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 10 دی 1402
  • تاریخ دریافت: 08 آذر 1402
  • تاریخ بازنگری: 08 دی 1402
  • تاریخ پذیرش: 10 دی 1402