شواهد تکتونیک فعال با استفاده از شاخص هایی ژئومورفیک در منطقه دشت زرین تا چوبین (حد فاصل گسل زراب و گسل اصلی معکوس زاگرس)، استان چهارمحال و بختیاری

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد زمین‌شناسی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

2 استادیار گروه زمین‌شناسی، دانشگاه پیام‌نور، ایران

چکیده

هدف از این پژوهش ارزیابی فعالیت نوزمین­ساختی منطقه بین گسل زراب و گسل اصلی معکوس زاگرس با استفاده از شاخص­های ژئومورفیک می‌باشد. در این منطقه دو گسل اصلی معکوس زاگرس و گسل زرآب رخنمون دارد. در این راستا از شاخص‌های ژئومورفیک، انتگرال هیپستومتریک (Hi)، شاخص عدم تقارن حوضه زهکشی (Af)، شاخص گرادیان طولی رودخانه (SL)، شاخص سینوسیته جبهه کوهستان (Smf) و شاخص فعالیت نسبی (Iat) استفاده شده‌ است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که مقادیر شاخص‌هایی ژئومورفیک و شواهد ژئومورفیکی حاکی از فعالیت نسبی متفاوت در بخش‌های از منطقه است. گسل‌هایی زراب و گسل اصلی معکوس زاگرس رسوبات آبرفتی و مخروط افکنه‌‌‌‌‎‎ای همچنین رودخانه‌هایی بزرگ نعل اشکنان و دشت زرین در ژئومورفولوژی و تکتونیک منطقه و فعالیت نسبی منطقه نقش بسزایی دارند. رودخانه‌ها و شبکه زهکشی از جمله مهم‌ترین عوارضی هستند که نسبت به تغییرات زمین‌ساختی بسیار حساس می‌باشد. با توجه به نقشه پهنه‌بندی فعالیت نسبی به دست آمده می‌توان گفت منطقه مورد مطالعه دارای فعالیت نسبی متوسط تا بسیار کم است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Active tectonic evidence using geomorphic indexs in Dasht e Zarrin to Choobin area (between Zarab fault and Zagros main reverse fault), Chaharmahal and Bakhtiari province

نویسندگان [English]

  • Gh. R. Khodadadi 1
  • M. Ahankoub 2
1 M. Sc., Dept., of Geology, Bu Ali Sina University, Hamadan, Iran
2 Assist. Prof., Dept., of Geology, Payame Noor University, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study is to evaluate the tectonic activity of the region between Zarab fault and Zagros main reverse fault (using geomorphic indexs). There are two main reverse Zagros faults and Zarab fault in this region. Hypostometric integral index (Hi), asymmetry drainage basin index (Af), Stream length-gradient index (SL), mountain front sinusitis index (Smf) and relative activity tectonic index (Iat) were used. The results show that the values ​​of geomorphic indexes and geomorphic evidence indicate different relative activity in some parts of the region.  Zarab faults and the main inverse Zagros fault of alluvial and alluvial sediments as well as large rivers of Nal Ashkanan and    Dasht e Zarrin play an important role in the geomorphology and tectonics of the region and the relative activity of the region. Rivers and drainage networks are among the most important features that are very sensitive to tectonic change. According to the obtained relative activity zoning map, it can be said that the study area has moderate to very low relative activity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tectonics
  • Geomorphic indices
  • Dasht e Zarin
  • Zarab fault
  • Zagros fault
آقانباتی، ع (1379) زمین­شناسی ایران. سازمان زمین­شناسی و اکتشاف کشور586 ص.
بیاتی­خطیبی، م (1388) تشخیص فعالیت­هایی نئوتکتونیکی در حوضه آبریز قرنقوچای با استفاده از شاخص­های ژئومورفیک و مورفوتکتونیک مجله علمی - پژوهشی فضای جغرافیایی، سال نهم، شماره 2، ص 23-50.
سلیمانی، شهریار (1387) در شناسایی حرکات تکتونیکی فعال و جوان (با نگرشی بر مقدمات دیرینه لرزه­شناسی). مجله پژوهشگاه بین­المللی زلزله­شناسی و مهندسی زلزله شماره11، ص 78-99.
مهندسین مشاور پدیدآب (1388) طرح انتقال آب از رودخانه نصیرآباد به اراضی دشت زری، جلد هشتم، ژئوتکنیک و مصالح قرضه، سازمان آب منطقه­ای چهارمحال و بختیاری.
Berberian, M., and King, G. C. P (1981) Toward a paleogeography and tectonic evolution of Iran. Journal of Earth Sciences, 18(2): 210-265.                                                                               
Berberian, M (1995) Master blind thrust fault hidden under Zagros fold: active basement tectonics and surface morphotectonic", Tectonophsics, 241 (3-4):193-195.
Bull, W. B. and Mcfadden, L. D (1977) Tectonic geomorphology north and south of the Garlock fault California, In: Doehring, D. O. (Ed), Geomorphology in Arid Regions, Proceedings of the Eighth Annual Geomorphology Symposium, State University of New York, and Binghamton, 115-138.
Bull, W. B (1978) Geomorphic tectonic classes of the south front of the san Gabriel Mountains, California, U.S. Geol. Survey, Contract Rep.59p.
Chen, Y. C., Sung., Q., Cheng, K. Y (2003) Along-strike variation of morphotectonic features in the Western Foothills of Taiwan: tectonic implication based on stream-gradient and hypsometric analysis. Geomorphology, 56: 109-137.
Doornkamp, J. C (1986) Geomorphological approaches to the study of neotectonics. Journal of the geological society, 143(2): 335-342.
El Hamdouni, R., Irigaray, C., Fernandez, T., Chacon, J., Keller, E. A (2007) Assessment of relative tectonics, southwest border of Sierra Nevada (Southern Sapin) Geomorphology, 96: 150-173.                                                                   
El Hamdouni, R., Irigaray, C., Fernandez, T., Chacan, J., Keller, E. A (2008) (Assessment of relative active tectonics, southwest border of Sierra Nevada (southern Spain), Geomorphology, 96: 150-173.
Hack, J. T (1973) Stream-profile analysis and stream-gradient index, U. S. Geological Survey Journal of Research, 1: 421-429.
Herrera, M. T (1998) Geomorphic assessment of active tectonics in the Acambay Graben, Mexican volcanic belt. Earth Surface Processes and Landform, 23: 317-332. 
Mayer, L (1990) Introduction to Quantitative Geomorphology, Prentice Hall.                 
Miliarese, G (2001) Geomorphometric mapping of Zagros Ranges at regional scale, computers and Geo Sciences, 27: 775-785
Mohajjel, M., Fergusson, C. L., Sahandi, M. R (2003) Cretaceous-Tertiary convergence and continental collision, Sanandaj-Sirjan Zone, western Iran: Journal of Asian Earth Sciences, 21: 937-412.                                                                    
Mohajjel, M. and Fergusson, C. L (2014) Jurassic to Cenozoic tectonics of the zagros orogen in northwestern Iran. International Geology Review, 56(3): 263-287.
Morisawa, M., and Hack, J. T (1985) Tectonic Geomorphology: Proceeding of the 15th Annual Binghamton Geomorphology Symposium, September 1984. Allen and Unwin. p, 390.
Pike, R. J., Wilson, S. E (1971) Elevation-relief ratio, hypsometric integral and geomorphic area- altitude analysis. Geological Society of America Bulletin, 82: 1079-1084.
Keller, Edward, A., Pinter, Nicholas (1996) Active tectonics; Prentice Hall publisher, New jersey.                                                
Keller, E. A. Gurrola, L. Tierney, T. E (2002) Geomorphic criteria to determine direction of Iateral propagation of reverse faulting and folding. Geology, 27 (6): 515-518. 
Keller, E. A. and Pinter, N (2002) Active Tectonics; Earthquakes, Uplift and Landscape, second ed. Prentice Hall, NJ. P 362.                                             
Shtober-Zisu, N., Greenbaum, N., Inbar, M., Flexer, A (2007) Morphometric and geomorphic approaches for assessment of tectonic activity, Dead Sea Rift (Israel). Geomorphology, 102: 93-104. 
 Strahler, A. N (1952) Hypsometric(area-altitude) analysis of erosional topography. Geological Society of America Bulletin, 63: 1117-1114.                                                                                 
Stanley, A., Schumm, Jean, F., document and John M. Holbrook (2000) Active Tectonic and Alluvial Rivers. Cambridge university press.