مکان یابی محل دفن زباله های جامد شهری در شهرستان اسفراین

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد زیست‌محیطی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

2 استادیار دانشکده علوم‌زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

چکیده

دفن زباله در زیر­زمین یکی از مهم­ترین استراتژی­های مدیریت پسماند است. بنابراین مکان­یابی دفن­گاهی با کمترین آثار زیست­محیطی نقش حیاتی برای برنامه­ریزان شهری دارد. در این تحقیق روش تصمیم­گیری چند معیاره با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بکار برده شد تا بتوان بهترین مکان را برای زباله­های شهر اسفراین بدست آورد. 13 معیار مهم اصلی (شامل نفوذپذیری، فاصله از گسل، منابع قرضه، لرزه­خیزی، عمق سطح آب زیرزمینی، کیفیت آب زیرزمینی، شیب، بارش، فاصله سیستم­های زهکشی، جهت باد، کاربری اراضی، نزدیکی به مرکز تولید زباله، فاصله از جاده) در چهار گروه مختلف بکار برده شد. هم­چنین از یک لایه حریم­های زیست­محیطی برای ایجاد یک شعاع ممنوعه اطراف عناصر ریسک­پذیر استفاده گردید. بر پایه نتایج ماتریسAHP ، کاربری اراضی و لرزه­خیزی به ترتیب دارای بیش­ترین (233./) و کمترین (13./) وزن بوده و نرخ ناسازگاری در تمامی پارامترها کمتر از 07/0 بدست آمد. در نهایت منطقه مورد مطالعه از نظر مناسب بودن برای دفن­گاه به 4 رده تقـسیم شد. نتایج نـشان می­دهد که نیمه شمالی منطقه مورد مطالعه عمدتا در رده نامناسب تا نسبتا نامناسب بوده در حالی­که نیمه جنوبی غالبا در رده مناسب تا نسبتا مناسب قرار دارد. بر پایه ملاحظات زیست­محیطی و اجرایی، بهترین مکان محدوده­ای با وسعت 40 هکتار در فاصله 14 کیلومتری جنوب­غرب اسفراین می­باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Landfill site selection for municipal solid waste of Esfarayen city

نویسندگان [English]

  • J. Jafarizadeh 1
  • A. Momeni 2
1 M. Sc., student in Environmental Geology, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran
2 Assist. Prof., Faculty of earth sciences, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran
چکیده [English]

Waste disposal under terrain is one of the most important strategies in the waste management process. Therefore, landfill site selection with the lowest negative environmental consequence has a vital role for urban planners. In this research as multi criteria decision making method using analytical hierarchy process (AHP) in geographic information system (GIS) environment was applied to find the best landfill sites for Esfarayen city. 13 most important criteria (i.e., permeability, distance from fault, borrow materials, seismic activity, groundwater depth, groundwater quality, slope, rainfall, distance to drainage systems, wind direction, land use, proximity to waste production centers, and distance to roads) in four different groups were employed. Also, an environmental privacy layer was used to apply a buffer radius on risk elements in the study area. Based on AHP matrix results, land use and seismic activity had the highest (0.233) and lowest (0.013) weight, respectively and all of parameters had consistency index lower than 0.07. Finally, the study area was divided to 4 zones according to suitability for sitting landfill. The results show that most parts of the northern zone are located in inappropriate and relatively inappropriate zones, whereas the most parts of southern zone were detected as suitable to relatively suitable zones. Consequently, the best site was chosen based on environmental and operational stand point which has 40 hectares and located in south-west of Esfarayen city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Landfill
  • Analytical hierarchy process
  • Waste
  • Esfarayen
بزرگمهر، ک.، حکیم‌دوست، ی.، محمدپورزیدی، ع.، صیدی، ز (1393) مکان‌یابی بهینه محل دفن مواد زاید جامد شهری با استفاده از مدل (AHP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی، مطالعه موردی: شهرستان تنکابن، فصلنامه اطلاعات جغرافیایی، دوره 23، شماره 91، ص 81-88.
پرشکوه صیحانی، ر.، دهقانی، م.، قادری، ح (1390) مکان­یابی محل دفن بهداشتی زباله­های شهر حاجی­آباد به روش AHP و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی. فصلنامه جغرافیای طبیعی لار. دوره 4، شماره 12. ص 63-74.
سروری­نیا، س.، فرقانی­تهرانی، گ.، باقری، ر.، گنجی­نوروزی، ز (1399) مکانیابی محل دفن پسماندهای جامد شهری به روش GIS و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در شهر کنگاور، استان کرمانشاه. مجله یافته­های نوین زمین شناسی کاربردی، دوره 14 شماره 27، ص 100-111.
شهرداری اسفراین (1390) گزارش اطلاعات زباله­های شهر اسفراین.
غیور، ز.، رزم­آرا، م (1397) مکانیابی لندفیل شهر قوچان با استفاده از تلفیق سیستم GIS و روش MCDA. مجله زمین­شناسی زیست­محیطی ایران، دوره 12، شماره 42، ص 11-20.
Ajibade, F. O., et al (2019) Combining multicriteria decision analysis with GIS for suitably siting landfills in a Nigerian state. Environmental and sustainability indicators, 3-4: 100010.
Ajim Ali, S. K., Ahmed, A (2020) Suitability analysis for municipal landfill site selection unsing fuzzy analytic hierarchy process and geospatial technique. Environmental earth sciences, 79: 227.
Chitsazan, M., Dehghan, F (2013) Landfill site selection using geographic information system. (Case study: Ramhormoz city, Iran), Eco, Environmental and Contamination, 19(2): 533- 538.
Donevska, K., Jovanovski, J., Gligorova, L (2021) Comprehensive review of the landfill site selection methodologies and criteria. Journal of Indian institute of science. https://doi.org/10.1007/s41745-021-00228-2
Khamehchiyan, M., Nikoudel, M. R., Boroumandi, M (2011) Identification of hazardous waste landfill: a case study from zanjan province, Iran. Environmental Earth Science, 64: 1763-1776.
Majid, M., Ahmed Mir, B (2021) Landfill site selection using GIS based multi criteria evaluation technique. A case study of Sringar city, India. Environmental Challenges, 3:100-130.
Mallick, J (2021) Municipal solid waste landfill site selection based on fuzzy-AHP and Geoformation techniques in Asir region Saudi Arabia. Sustainability, 13:15-38.
Pasalari, H., Nabizadeh-Nodehi, R., Mahvi, A. H., Yaghmaeian, K., Charrahi, Z (2019) Landfill site selection using a hybrid system of AHP-Fuzzy in GIS environment: A case study in Shiraz city, Iran. MethodsX 6: 1454–1466
Rahimi, S., Hafezalkotob, A., Monavari, S. M., Hafezalkotob, A., Rahimi, R (2020) Sustainable landfill site selection for municipal solid waste based on a hybrid decision-making approach: Fuzzy group BWM-MULTIMOORA-GIS. Journal of Cleaner Production, 248: 119186.