ارزیابی تغییرات سطح آب زیرزمینی بر کیفیت منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی؛ دشت قروه، استان کردستان)

نویسندگان

1 استادیار گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم‌پایه، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران

2 کارشناس‌ارشد زمین‌شناسی (منابع آب)، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

3 استادیار گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

4 استادیار گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران

چکیده

حوضه آبریز قروه که Km2 181 مساحت دارد در بین حوضه­های آبریز دهگلان و چهار دولی در استان کردستان قرار دارد. این حوضه در 95 کیلومتری شرق سنندج و در شمال غربی همدان واقع شده است. جهت عمومی جریان آب زیرزمینی عمدتا از جنوب غرب به شمال شرق و در راستای جریان آبراهه­ها شکل گرفته است. این دشت به دلیل قابلیت بهره­برداری ضعیفی که دارد در بیشتر نقاط محدوده دشت براساس نقشه تراز آب­زیرزمینی سطح ایستابی تا 5/2 متر افت کرده است. از طرف دیگر با توجه به بیلان تهیه شده میزان سالانه حجم آب ورودی و خروجی از محدوده بیلان دشت بدین ترتیب MCM 6/47 و MCM 01/53 محاسبه شده است. در نتیجه سالانه MCM 41/5 از حجم آبخوان کاسته می­شود و این به معنی میانگین افت 01/2 متر در کل محدوده بیلان می­باشد. همین مساله محدوده مطالعاتی را از لحاظ بهره­برداری با مشکل روبرو کرده و در آینده نیز خواهد کرد. کیفیت آب زیرزمینی آبخوان با استفاده از نتایج آنالیز داده­های مربوط به 18 حلقه چاه در یک دوره آماری 15 ساله برای حداکثر (خرداد ماه) و حداقل سطح ایستابی (مهر ماه) مورد بررسی قرار گرفت و کیفیت آن برای مصارف مختلف خوب و در حد قابل قبول می­باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of groundwater level changes on the quality of groundwater resources (Case study, Qorveh plain, Kurdestan province)

نویسندگان [English]

  • H. Moghimi 1
  • A. Mohamadzadeh 2
  • E. Abbas Novinpour 3
  • S. I Amini 4
1 Assist. Prof., Dept., of Geology, Faculty of Basic Sciences, Payam e Noor University, Tehran, Iran
2 M. Sc., of Geology (water resources), Faculty of Science, Urmia University, Urmia, Iran
3 Assist. Prof., Dept., of Geology, Faculty of Science, Urmia University, Urmia, Iran
4 Assist. Prof., Dept., of Chemistry, Faculty of Basic Science, Payam e Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Qorveh catchment is located between Dehgolan and Chahar Doli catchments in Kurdistan province and 95 km east of Sanandaj and northwest of Hamadan. The general direction of ground water flow is mainly from southwest to northeast and in the direction of river flow. The groundwater level map of the study area shows that most parts of the alluvial plain area are not very exploitable to the extent that in some areas it shows a drop of up to 2.5 meters. Aquifer groundwater quality was evaluated using the results of data analysis of 18 wells in a statistical period of 15 years for the maximum (June) and minimum water table (October). In general, according to studies conducted in most parts of the plain, groundwater quality is good and acceptable for various uses. Water budget elements are calculated by different methods and based on the analysis of the volume of input and output elements from water budget area shows that this area is 47.6 MCM of water per year through the infiltration of rainfall, adjacent aquifers, runoff and floods. Wells, springs and canals enter and annually 53.01 MCM through evapotranspiration, operation and pumping of wells, discharge from canals, springs discharged. Studies and balance calculations show, from the viewpoint of discharge of groundwater resources with the problem.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Groundwater level
  • Qorveh plain
  • Hydro geochemistry
  • Groundwater balance
  • Quality
جلیلی، خ.، مرادی، ح. ر.، بزرگ حداد، ا (1395) تحلیل بیلان آب زیرزمینی مبتنی بر دیدگاه کشاورزی پایدار در دشت اسلام­آباد. نشریه مهندسی آبیاری و آب ایران. دوره 6، شماره 25، ص 110-127.
نور، ح (1396) ارزیابی روند مصرف منابع آب زیرزمینی و وضعیت کنونی آن در ایران. مجله سامانه­های سطوح آبگیر باران. شماره 5، دوره 2، ص 29-38.
اصغری­مقدم، ا (1389) اصول شناخت آب­های زیرزمینی، انتشارات دانشگاه تبریز.
مقیمی، ه (1385) هیدروِژئوشیمی، انتشارات دانشگاه پیام­نور.
مقیمی، ه (1390) آب­شناسی کاربردی، انتشارات دانشگاه پیام نور.
بهرامی­نصب، ر.، پیرخراطی، ح.، عباس­فام، ع.ر.، شیخی، ز (1399) ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت کهریز و مقایسه روند تغییرات آن در طی سال­های اخیر، نشریه یافته­های نوین زمین­شناسی کاربردی، دوره 14، شماره 28، ص 1-17.
احراری­رودی، م (1397) ارزیابی اثرات خشکسالی بر کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی استان سیستان بلوچستان. نشریه یافته­های نوین زمین­شناسی کاربردی، دوره 12، شماره 23، ص 104-113.
بایزیدی، م. و کاکی، م (1399) تغییـرات حـجم ذخـیره و بهره­برداری از آبخوان­های دشت­های شرق استان کردستان. مجله اکو هیدرولوژی، دوره 8، شماره 1، ص 58-72.
مسماریان، ز. مساح بوانی، ع. ر. و جوادی پیربازاری، س (1395) تأثیر تغییر اقلیم بر بیلان آب زیرزمینی دشت شهرکرد در دوره‌های آتی. مجله اکو هیدرولوژی، دوره 3، شماره 2، ص 233-242.
Maimoona, R., Jin-Yong, L., Kideok, D. K (2019) Estimation of quantitative spatial and temporal distribution for groundwater storage in agricultural basin of Korea: implications for rational water use. Environmental Earth Sciences. 169. 10.1007%2Fs12665-019-8179-2.
Moseki, M., C (2017) Climate change impacts on groundwater: literature review. Environmental Risk Assessment and Remediation, 2(1): 16-20.
Todd, D. K (1980) Ground water hydrology, john Wiley and sons, Newyork, U.S.A., 336P.Evaluation of groundwater level changes on the quality of groundwater resources.