مطالعه سیالات درگیر و بررسی ژنز کانسار زوزن در جنوب غربی شهرستان خواف (شمال شرق ایران)

نویسندگان

1 گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران

2 گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحدلاهیجان، گیلان

3 گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، خراسان رضوی

4 سازمان زمین‌شناسی شمال‌شرق ایران، مشهد

چکیده

منطقه زوزن در 80 کیلومتری جنوب­شرقی شهرستان تربت­حیدریه و  در قسمت شمالی بلوک لوت واقع شده است؛ قدیمی­ترین سنگ­های منطقه شامل استارولیت­شیست، گارنت مسکویت شیستو سنگ­آهک­های دگرگون شده به سن پالئوزوئیک می­باشند هم­چنین توده­های نفوذی عمیق و نیمه­عمیق مربوط به پالئوسن سیمای عمده محدوده را تشکیل می­دهند. توده­های نفوذی به شدت دگرسـان شده­اند و زون­های دگرسانی مختلف در آن­ها دیده می­شود. زون­بندی دگرسانی­ها در منطقه شامل دگرسانی­های پروپلیتیک، آرژیلیک، کوارتزسرسیت، پیریت و اسکارنی شدن و ترکیبی از این موارد می­باشد. براساس ترکیب کانی­شناختی و پذیرفتاری مغناطیسی زیاد (به طور متوسط حدود  SI 5-10×500)، توده­های نفوذی منطقه مربوط به سری مگنتیت (نوع اکسیدان) و از گرانیت­های نوع I هستند. به نظر می­آید وجود سیستم دگرسانی گسترده و مناسب، حضور توده­های نیمه­عمیق همچون توده­های مونزونیتی، کوارتز مونزونیتی، دیوریتی و کوارتز دیوریتی، الگوی کلی تکتونیکی و زمین­شناختی و سری ماگمایی در غرب زوزن موید وجود یک سیستم اپی­ترمال در این محدوده می­باشد، هم­چنین نتایج مطالعات ژئوشیمیایی بر روی داده­های این محدوده، برای عناصر طلا، مس، نقره، سرب و روی ناهنجاری­های متعددی را شناسایی و معرفی نموده­اند. هدف از این پژوهش بررسی ژنز و خاستگاه کانی­زایی و مطالعات سیالات درگیر در منطقه زوزن می­باشدکه برای انجام آن تعداد سه نمونه از رگه‌های کلسیتی موجود در واحدهای ولکانیکی محدوده تهیه گردید که بعد از تهیه مقاطع دو بر صیقل در آزمایشگاه کانی­شناسی مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران مورد مطالعه قرار گرفتند. با توجه به نتایج ایـن مطالعات می­توان عنوان نمود که سیالات در محیط­هایی با فشار پایین و با میزان شوری کم به وجود آمده­اند و دارای چگالی پایینی نیز می­باشند، هم­چنین برای تعیین منشا میان­بارهای سیال از نمودار دمای همگن شدن در برابر شوری استفاده گردید، این مطالعات منشا این میان­بارها را سیالاتی با منشأ دگرگونی و جوی مشخص کرده است که این امر با توجه به شرایط کانسار و هم­چنین میزان شوری پایین و دمای همگن­شدگی متوسط این میان­بارها قابلت توجیه می­باشد. با توجه به تمامی مطالب گفته شده در مورد کانسار زوزن می­توان این کانسار را بخشی از حاشیه یک توده پورفیری دانست که در اثر نفوذ آپوفیز­هایی از توده اصلی باعث ایجاد کانه­زایی و هم­چنین پدیده اسکارن در مجاورت سنگ­های آهکی موجود در منطقه مورد مطالعه گشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of fluid inclusion in Zouzan deposit, southwest of Khaf city (north east of Iran) and its important investigation of the genesis

نویسندگان [English]

  • H. Abdoli Sereshgi 1
  • A. Ashja Ardalan 1
  • A. R. Ganji 2
  • H. Torshizian 3
  • J. Taheri 4
چکیده [English]

Zuzan region is located 80 km southeast of Torbat Heydariyeh city (northeast of Iran). This area is located in the northern part of the Lut block and the oldest rocks in the area include Staurolite schist’s, Garant Muscovite Shist and Transformed Limestones belonging to the Paleozoic, the main rocks of the region, deep and semi-deep penetrating masses in Diorite, Andesite, Andesite Porphyritic, Monzonite, granodiorite, belongs to the Paleocene. In the penetrating masses of the area, large and different alteration zones can be seen. Ultrasonic zoning in the area includes porphyry alteration, argillic, quartz seresite, pyrite and getting Skarn and a combination of these. Based on the combination of mineral cognition and high magnetic acceptability (on average about SI 5-10 × 500), the permeable masses of the region belong to the magnetite series (oxidant type) and are of type I granites. The presence of extensive and suitable alteration systems, the presence of semi-deep masses such as Monzonite masses, Monzonite quartz, Diorite and Diorite quartz, the general tectonic and geological pattern and the Magma series west of Zouzan confirm the exploratory potential for the porphyry system in the area, also study used fractal-grade methods - number in the range for the elements gold, copper, silver, lead and zinc to identify and identify multiple statistical communities for each of these elements in the Zouzan range. The aim of this study was to investigate the genesis and origin of mineralization and fluid studies involved in Zouzen region, to do this, three samples of calcite particles were found in volcanics in the area. After preparing two-polished sections in the Mining Laboratory of Iran's Mineral Processing Research Center, Were studied. Based on the results of these studies, it can be stated that the fluids are formed in low pressure environments (50-100 bar and low salinity (0-5% wt.) and have a low density of (0.7 to 1 gr / Cm3), also to determine the origin of fluid intermediates, the diagram of the homogenization temperature against salinity was used, These studies have determined the origin of these intermediates as fluids with a source of metamorphosis and atmosphericity. It is possible to pay attention to the conditions of the deposit as well as the low salinity rate and the average homogeneity temperature of these mediums. According to all the above information about the Zouzan deposit, considered the deposit to be part of the margins of a porphyry mass, Due to the infiltration of apophyses from the main mass, it has caused mineralization and also the phenomenon of Skarn in the vicinity of limestone in the study area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fluids inclusion
  • Mineralization type
  • Fractal modeling
  • Zouzan
  • Khaf
هادی­زاده، ح.، کلاگری، ع. ا.، نظافتی، ن.، ملایی، ح.، عزمی، ح (1394) ژئوشیمی و متاسوماتیسم پتاسیم در سنگ­های میزبان کانه­زایی کانسار اپی­ترمالی نیان واقع در شمال باختری بلوک لوت- خاور ایران، فصلنامه علوم­زمین، دوره 24، شماره 95، ص 181- 194.
Abdoli Sereshgi, H. Ganji, A. Ashja Ardalan, A. Taheri, J (2019) Detection of metallic prospects using staged factor and fractal analysis in Zouzan region, NE Iran, Iranian Journal of Earth Sciences (IJES), 11.
Arjmandzadeh, R (2011) Mineralization, geochemistry, geochronology, and determination of tectonomagmatic setting of intrusive rocks in Dehsalm and Chahshaljami prospect areas, Lut block, east of Iran, Unpublished Ph D thesis, Ferdowsi University of Mashhad 369.
Azmi, H (2007) Exploration in Zouzan area using Geochemeical methods in Zouzan area, Exploratory Report. Kan Iran Co.
Berberian, M (1983) Continental deformation in the Iranian Plateau, Rep/Iran Geol survey.
Blourian, G. Safari, M (2005) 1: 100000 geological map of Zouzan, Geological Survey of Iran (in Persian).
Bodnar, R. J., Samson, I. Anderson, A. Marshall, D (2003) Reequilibration of fluid inclusions, Fluid inclusions: Analysis and interpretation, 32: 213-230.
Eftekharnejad, J (1981) Tectonic division of Iran with respect to sedimentary basins, Journal of Iranian Petroleum Society, 82: 19-28.
Ehsan, S. Hassan, K. M., Azadeh, M. S., Shahri, H. Reza, M (2013) Mineralization, Alteration and Geochemical exploration in the eastern part of Keybarkuh (Khaf).
Jung, D. Keller, J. Khorasani, R. Marcks, C. Baumann, A. Horn, P (1984) Petrology of the Tertiary magmatic activity in the northern Lut area, east Iran, Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie-Abhandlungen: 417-467.
Kesler, S. E (2005) Ore-forming fluids, Elements, 1: 13-18
Ramezani, J. Tucker, R. D (2003) The Saghand region, central Iran: U-Pb geochronology, petrogenesis and implications for Gondwana tectonics, American journal of Science, 303: 622-665.
Saccani, E. Delavari, M. Beccaluva, L. Amini, S (2010) Petrological and geochemical constraints on the origin of the Nehbandan ophiolitic complex (eastern Iran): Implication for the evolution of the Sistan Ocean, Lithos, 117: 209-228.
Shepherd, T. J., Rankin, A. H., Alderton, D. H (1985) A practical guide to fluid inclusion studies. Blackie.
Tarkian, M. Lotfi, M. Baumann, A (1983) Tectonic, magmatism and the formation of mineral deposits in the central Lut, east Iran, Ministry of mines and metals, GSI, Geodynamic project (Geotraverse) in Iran, 51:357-383.
Walther, J (1981) Fluide Einschluesse im Apatit des Carbonatits vom Kaiserstuhl Oberrheingraben: ein Beitr. z. Interpretation der Carbonatitgenese. na.
Wilkinson, J (2001) Fluid inclusions in hydrothermal ore deposits, Lithos, 55: 229-272.