کاربرد آنالیز رگرسیون چند متغیره برای پیش بینی مقاومت فشاری تک محوری و مدول الاستیسیته ماسه سنگ ها با استفاده از خصوصیات پتروگرافی

عبدی, یاسین

doi:10.22084/nfag.2020.20479.1398

کاربرد آنالیز رگرسیون چند متغیره برای پیش بینی مقاومت فشاری تک محوری و مدول الاستیسیته ماسه سنگ ها با استفاده از خصوصیات پتروگرافی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

یاسین عبدی

گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه لرستان، خرم آباد

10.22084/nfag.2020.20479.1398

چکیده

تعیین دقیق مقاومت فشاری تکمحوری و مدولالاستیسیته سنگها با استفاده از روشهای آزمایشگاهی نیازمند صرف زمان و هزینه زیادی میباشد. بهمنظور غلبه بر این مشکلات، توسعه روابط و مدلهای پیشبینی کننده برای تخمین ویژگیهای مکانیکی در مهندسی سنگ، بسیار مهم میباشد. این مطالعه با استفاده از آنالیز رگرسیون چندمتغیره، به پیشبینی مقاومت فشاری تکمحوری و مدول الاستیسیته ماسهسنگها از طریق خصوصیات پتروگرافی میپردازد. به همین منظور، تعداد 20 بلوک ماسهسنگ از نقاط مختلف سازند قرمز بالایی در جنوب غرب قم جمعآوری شده است. مطالعات پتروگرافی شامل تعیین 16 پارامتر پتروگرافی برای همه نمونهها انجام شده است. همچنین به منظور تعیین ویژگیهای فیزیکی و مکانیکی شامل تخلخل، دانسیته، مقاومت فشاری تکمحوری و مدولالاستیسیته، نمونهها مورد آزمایش قرار گرفتهاند. به منظور تخمین مقاومت فشاری تکمحوری و مدولالاستیسیته ماسهسنگهای مورد مطالعه با استفاده از خصوصیات پتروگرافی، آنالیز رگرسیون ساده و چندمتغیره انجام شده است. سرانجام تعدادی معادله پیشبینی کننده چندمتغیره برای پیشبینی ویژگیهای مکانیکی با استفاده از خصوصیات پتروگرافی توسعه داده شده است. عملکرد پیشبینی معادلات توسعه داده شده با استفاده از شاخصهای آماری R، RMSE و VAF ارزیابی شده است. نتایج نشان میدهد معادلات توسعه داده شده در این مطالعه دقت پیشبینی بالایی دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Application of multivariate regression analysis (MLR) for predicting the UCS and E of sandstones using petrographic characteristics

نویسنده [English]

Y. Abdi

چکیده [English]

The accurate determine of uniaxial compressive strength (UCS) and modulus of elasticity (E) using laboratory methods requires substantial time and cost. To overcome these difficult, development of predictive empirical equations to estimate the UCS and E of rocks is very important in rock engineering. This study deals with the prediction of UCS and E of sandstones from petrographic characteristics using multivariable linear regression analysis (MLR). For this purpose, 20 rock blocks were collected from sandstones in different locations of Upper Red Formation in southwestern Qom. Samples were subjected to petrographic examination, which included the observation of 16 parameters and modal analysis. The specimens were also tested to determine the uniaxial compressive strength, modulus of elasticity, porosity, and dry density. Based on the results of statistical analysis, multiple predictive equations were developed to estimate the mechanical properties using petrographic characteristics. The performance of developed equations was assessed using R, RMSE and VAF. Based on the results, it was observed that the proposed equations have a good performance in predicting the UCS and E.

کلیدواژه‌ها [English]

Petrographic properties؛ UCS
Modulus of elasticity
Regression analysis
Sandstone

مراجع

عبدی، ی.، خانلری، غ. ر (1398) تخمین ویژگیهای مکانیکی ماسهسنگها با استفاده از آزمایش سرعت موج و چکش اشمیت، نشریه یافتههای نوین زمینشناسی کاربردی، دوره 13، شماره 25، ص 33-47.

درویشزاده، ع (1372) زمینشناسی ایران، انتشارات ندا، تهران.

Abdi, Y. Taheri-Garavand, A., Zarei-Sahamieh, R (2018) Prediction of strength parameters of sedimentary rocks using artificial neural networks and regression analysis. Arab J Geosci, 11, 587 doi: 10.1007/s12517-018-3929-0.

Azimian, A., Ajalloeian, R (2015) Empirical correlation of physical and mechanical properties of marly rocks with P wave velocity. Arabian Journal of Geosciences, 8: 2069–2079

Barbour TG, Atkinson RH, Ko HY (1979) Relationship of mechanical, index and mineralogic properties of coal measure rock. 20th Symp. Rock Mechanics, Austin, Tex, pp 189-198.

Bell FG (1978a) The physical and mechanical properties of the Fell Sandstones, Northumberland, England. Eng Geol, 12: 1–29.

Brace WF (1961) Dependence of fracture strength of rocks on grain size. Proc. 4th Syrup. Rock Mechanics, Univ Park, Penn, pp. 99-103.

Dobereiner L, DeFreitas MH (1986) Geotechnical properties of weak sandstones. Geotechnique, 36: 79-94.

El-Sayed Sedek, AS (2017) Evaluation of geotechnical properties of Cretaceous sandstone, Western Desert, Egypt. Arab J Geosci, 9: 299.

Fahy MP, Guccione MJ (1979) Estimating strength of sandstone using petrographic thin-section data. Bull Assoc Eng Geol, 16: 467-485.

Folk RL (1974) Petrology of sedimentary rocks. Hemphill, Austin Goodman RE (1993) Engineering geology-rock in engineering construction. Wiley, New York.

Hartley A (1974) A review of geological factors influencing the mechanical properties of road surface aggregation. Q.J. Eng. Geol, 7: 69-100.

Heidari M, Momeni A A, Rafiei B, Khodabaksh H, Torabi-Kaveh M (2013) Relationship Between Petrographic Characteristics and the Engineering Properties of Jurassic Sandstones, Hamedan, Iran. Rock Mech Rock Eng, 46: 1091–1101.

Howarth DF, Rowlands JC (1986) Development of an index to quantify rock texture for assessment of intact rock properties. Geotech Testing, 9: 169–179.

Hutchinson, CS (1974) Laboratoary handbook of petrography techniques. Wiley, New York, 527 pp.

International Society for Rock Mechanics (1981) Rock characterization, testing and monitoring, ISRM suggested methods. In: Brown ET (ed) Pergamon Press, Oxford, 211pp.

Jamshidi, A., Nikudel, M., Khamehchiyan, M., Zarei Sahamieh, R., Abdi, Y (2016) A correlation between P-wave velocity and Schmidt hardness with mechanical properties of travertine building stones. Arabian Journal of Geosciences, 9: 568-580.

Jeng FS, Weng MC, Lin ML, Huang TH (2004) Influence of petrographic parameters on geotechnical properties of tertiary sandstones from Taiwan. Eng Geol, 73: 71–91.

Khanlari GR, Heidari M, Noori M, Momeni A (2016) The Effect of Petrographic Characteristics on Engineering Properties of Conglomerates from Famenin Region, Northeast of Hamedan, Iran. Rock Mech Rock Eng: DOI 10.1007/s00603-016-0929-9.

Mohamad, E.T., Armaghani, D.J., Momeni, E., et al. (2018) Rock strength estimation: a PSO-based BP approach. Neural Comput&Applic30, 1635–1646. doi:10.1007/s00521-016-2728-3.

Mustafa, Y., Mohammad A., Arif-Khan A., Muhammad S., Muhammad Z., Arshad A (2017) Petrographic and Mechanical Properties of Sandstone from Murree Formation, Jena Kor Area, Peshawar Basin. A Case Study. Pak. J. Engg. & Appl. Sci, 20: 69–78.

Sarkar K, Singh TN, Reddy DV (2009) Prediction of strength parameters by dynamic wave. Int J Earth Sci Eng, 2(1): 12–19.

Sarkar, K., Vishal, V., Singh, T. N. (2012) An Empirical Correlation of Index Geo-mechanical Parameters with the Compressional Wave Velocity. Geotech Geol Eng, 30: 469–479.

Shakoor A, Bonelli RE (1991) Relationship between petrophysical characteristics, engineering index properties and mechanical properties of selected sandstones. Bull Assoc Eng Geol, 28: 55–71.

Sharma, P. K. and Singh, T. N (2008) A correlation between P-wave velocity, impact strength index, slake durability index and uniaxial compressive strength. Bull Eng Geol Environ, 67: 17–22.

Sharma, L.K., Vishal, V., Singh, TN (2017) Developing novel models using neural networks and fuzzy systems for the prediction of strength of rocks from key geomechanical properties. Measurement, 102: 158-169.

Tamrakar NK, Yokota S, Shrestha SD (2007) Relationships among mechanical, physical and petrographic properties of Siwalik sandstones, Central Nepal Sub-Himalayas. Eng Geol, 90: 105–123.

Ulusay R, Tureli K, Ider MH (1994) Prediction of engineering properties of a selected litharenite sandstone from its petrographic characteristics using correlation and multivariable statistical techniques. Eng Geol, 37: 135–157.

Zorlu K, Gokceoglu C, Ocakoglu F, Nefeslioglu HA, Acikalin S (2008) Prediction of uniaxial compressive strength of sandstones using petrography-based models. Eng Geol, 96: 141-158.