بررسی هیدروژئوشیمیایی و ارزیابی کیفی آب رودخانه شاوور، شوش، استان خوزستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زمین‌شناسی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان

چکیده

آب‌های سطحی معمولاً به دلیل تماس با سازندهای زمین­شناسی مختلف، ارتباط با سایر منابع آب سطحی و زیرزمینی از نظر ترکیب شیمیایی بسیار متغییر هستند. خطرات زیادی از نظر آلودگی منابع آبی را تهدید می­کند. رودخانه شاوور با طول 90 کیلومتر در شمال غرب استان خوزستان بین دو رودخانه کرخه و دز واقع است. در این پژوهش، شناخت کیفیت آب رودخانه شاوور براساس شاخص‌های مختلف برای مصارف آشامیدن، کشاورزی و هم­چنین اثرات زیست­محیطی آن را مد نظر قرار می­دهد. در مطالعه توصیفی و موردی انجام پذیرفته، براساس داده‌های موجود در ایستگاه پل شاوور از دو سال آبی 1392-1390با بهره‌گیری از روش‌های گرافیکی از قبیل نمودارهای پایپر، شولر، ویلکاکس و مقایسه با استانداردهای جهانی آنالیز کیفی آب صورت پذیرفت. نتایج نشان داد، طبق دیاگرام ویلکاکس آب این رودخانه در کلاس  C3S1قرار گرفته و برای مصرف کشاورزی تقریباً مناسب است. دیاگرام شولر نشان داد که آب این رودخانه از لحاظ همه کاتیون‌ها و آنیون‌ها نسبتاً خوب بوده و در محدوده خـوب و قابل شـرب قـرار دارد. هم­چنین نمودار پایـپر تیپ کـیفی آب را از نــــوع بی­کربناته کلسیم معرفی نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The study of hydrogeochemical and assessment of water quality of Shavour River, Shush, Khuzestan province

نویسندگان [English]

  • Mohammad Maanijou
  • F. Baroni Najaf Abad
  • S. Khodabakhsh
  • S. Rahmani
Bu-Ali Sina University
چکیده [English]

Surface waters usually" because of contact with different geological formations, relationship with groundwater and surface water resources are associated with highly variable chemical composition. threaten the risk of contamination of water resources. The Shavour River with a long of 90 km in the North West province of Khuzestan is located between the two Karkheh and Dez River's. In this study, understanding of water quality of Shavour River based on different parameters of food, agriculture, as well as its environmental impacts are considered. The case study based on available data on the two water year 90-92 on Shavour Bridge station using graphical methods such as Piper diagrams, Scholler, Wilcox comparing with international standards for water quality analysis was conducted. The results showed that, according to the Wilcox diagram of the river's water is of C3S1class and is pretty good for consumption and agriculture. The Scholler diagram showed that all of the river's water cations and anions are fairly good and the ranges are good and drinking. The Piper diagram of water quality indicated calcium bicarbonate type of water.

کلیدواژه‌ها [English]

  • hydrogeochemical
  • environmental geology
  • Shavour River

مراجع

[1] اسلامیان، س.، سلطانی، س.، زارعی، ع (1384) کاربرد روش­های آماری در علوم زیست محیطی، انتشارات ارکان، چاپ اول، 408ص.
[2] رحمانی، ع.ر.، صمدی، م.ت.، و حیدری، م (1387) ارزیابی کیفیت آب رودخانه‌های جاری در دشت همدان- بهار برای آبیاری بر مبنای دیاگرام ویلکاکس، پژوهش کشاورزی: آب، خاک و گیاه در کشاورزی، جلد هشتم، شماره اول (ب)، ص 35-27. 
[3] رهنما، ص.، خالداین، م.ر.، شاهنظری، ع.، فرقانی، ا.، رضایی، م (1390) پهنه­بندی آلودگی فلزات سنگین آب‌های زیرزمینی گیلان مرکزی، کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی منابع آب ایران، زنجان. ص 1-8.
[4] صداقت، م (1378) زمین و منابع آب (آب­های زیرزمینی)، انتشارات دانشگاه پیام نور، ص300.
[5] عباسپور، م (1371) "مهندسی محیط زیست"، دانشگاه آزاد اسلامی،ص 1107.
[6] عبدالخانی، ر (1391) تعیین نقش گیاهان و رسوبات در پالایش و تجمع فلزات (کادمیوم، سرب، روی، نیکل) در رودخانه شاوور- مطالعه موردی استفاده از گیاه لویی (tyhpalatifolia)، پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشگاه علوم تحقیقات خوزستان، دانشکده محیط زیست.
[7] کریمی، م.، قاسم­پور شیرازی، س.م.ر (1391) توزیع ژئوشیمیایی و میزان آلودگی فلزات سنگین (سرب، روی، نیکل، کروم و آرسنیک) در رسوبات رودخانه­ی کر (جنوب مرودشت). فصلنامه زمین­شناسی کاربردی، سال 8، شماره 2: ص 145-133.
[8] مقیمی، ه (1384) هیدروژئوشیمی، انتشارات دانشگاه پیام نور، ص 213.
[9] موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران (1388) استاندارد 1053، ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آب آشامیدنی، تجدید نظر پنجم
[10]  ناصری، ح.ر.، صفارزاده، ع (1382) ارزیابی عوامل آلاینده آب زیرزمـینی دشـت شوش با استـفاده از نقشه­های هم ارزش و تحلیل عاملی، بیست و دومین گردهمائی علوم زمین، تهران.
[11]  وزارت نیرو (1388) دستورالعمل پایش کیفیت آب­های سطحی (جاری). معاونت برنامه­ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور. نشریه شماره 522. 222ص.
[12]Ayers R.S. and Westcot D.W (1976) Water quality for agriculture. FAO Irrigation and Drainage Paper 29, FAO, Rome. 97 p.
[13]Ebrahimpour, M. and Mushrifah, I (2008) Heavy metal concentrations in water and sediments in TasikChini, a freshwater lake, Malaysia.Springer. Environ. Monit. Assess. 141,pp: 297-307.
[14]EU (1998) Council Directive 98/83/EC on the quality of water intented for human consumption.Adopted by the Council, on 3 November 1998.
[15]Hem, J.D (1989) Study and Interpretation of the Chemical Characteristics of Natural Water, U.S.,GeologicalSurvey, Water-Supply, 264p.
[16]Laws, E.A (2000) Aquatic pollution, 3rd ed., John Wiley, 320p.
[17]Majnunian, H (1998) River conservation, biophysical attribution, habitat values and extraction rules.Proceeding of the1st congress of environmental protection organization. Pp: 15-19. Tehran, Iran.
[18]Miller, W.W., Guitjens, J.C., and Mahannah, C.N (1984) Water quality of irrigation and surface teturnflowsfrom flood-irrigated pasture and alfalfa hay.J. Environ. Qual. 13:pp 543-548
[19]Ming-Ho Yu (2005) Environmental toxicology, Biological and Health Effects for Pollutants.Second Edition. CRC Press LLC. 339p.
[20]ÓB perry, J.T., Setudehnia, A (1967) DEZFUL Geological Compilation Map 1: 100, 000.Iranian Oil.Operating Companies, Tehran.
[21]Office of standards and Technical criteria (2007) Surface water quality monitoring instruction, Bulletin No.522.
[22]Ouyang, Y., Nkedi-Kizza, P., wu, Q.T., Shinde, D., Huang, C.H (2006) Assessment of seasonalvariations in surface water quality. Water Research, 40(20),pp: 3800-3810.
[23]Piper A.M (1944) A graphic procedure in the geochemical interpretation of water analysis.Trans.American Geophysical Union 25 (6), 914-928p.
[24]Selinus, O., Alloway, B., Centeno, J.A., Fuge, R., and Smedley, P (2005) Essentials of MedicalGeology, Impacts of the natural environment on public health", PREFACE. Elsevier AcademicPress, pp: IX-XI.
[25]Shoeller, H (1967) Qualitativeevalution of groundwater resource, Methods and techniques ofgroundwater  investigation and development, water Research, Series – 33, UNESCO, pp 44-52.
[26]Todd,D.K. and  Mays., L.W (2005) Groundwater Hydrology, John Wiley and Sons, New York,535p.
[27]USEPA (2007) Drinking water standards and health advisories table.30p.
[28]WHO (2008) Guidelines for Drinking-water quality, Third ed., Incorporating the first and secondaddenda Volume 1: Recommendations, Geneva. 668p.
[29]Wilcox, LV (1955) Classification and use of irrigation water, US Department of Agriculture.Circ. NO.696, Washington, DC. 21P.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 26 دی 1393
  • تاریخ پذیرش: 18 بهمن 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار