ارزیابی کارایی مدل‌های ارزش اطلاعاتی و تراکم سطح در پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش (مطالعه موردی: حوضه شیرین دره، خراسان شمالی)

بهاروند, سیامک; سوری, سلمان

ارزیابی کارایی مدل‌های ارزش اطلاعاتی و تراکم سطح در پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش (مطالعه موردی: حوضه شیرین دره، خراسان شمالی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زمین شناسی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران

چکیده

شناخت نواحی مستعد وقوع حرکت‌های توده‌ای و زمینلغزه‌ها یکی از گامهای اولیه در مدیریت منابع طبیعی و برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای و عمرانی است. حرکتهای توده‌ای و زمین لغزه‌ها تحت تاثیر عوامل طبیعی و انسانی متعددی رخ می‌دهند که ارزیابی تاثیر هر یک از این عوامل، نقش بسزایی در پیشبینی احتمال وقوع حرکت‌های توده‌ای و پهنهبندی خطر آنها دارد. در این تحقیق برای پهنه‌بندی خطر زمینلغزش در حوضه شیرین دره روش‌های آماری دو متغیره ارزش اطلاعاتی و تراکم سطح مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. به منظور بررسی پایداری دامنه‌ها در این حوضه؛ با تلفیق نقشه عوامل موثر بر لغزش با نقشه پراکنش زمین لغزش‌ها، تاثیر هر یک از این عوامل از قبیل شیب، زمین‌شناسی،کاربری اراضی، فاصله از گسل، رودخانه و جاده در محیط نرمافزار Arc GIS سنجیده شده اسـت. برای ارزیابی و طبقهبندی نتایج خروجی مدل‌های مورد استفاده در برآورد خطر لغزش منطقه از شاخص جمع مطلوبیت استفاده شده است، نتایج بدست آمده نشان می‌دهد که مدل ارزش اطلاعاتی، روش کار‌آمدتری نسبت به مدل تراکم سطح در تهیه نقشه خطر لغزش‌های حوضه شیرین دره می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The efficiency assessment of information value and density area models in landslide hazard zonation (Case study: Shirin Dareh watershed, north Khorasan)

نویسندگان [English]

S. baharvand
S.soori soori

چکیده [English]

One of the first steps in natural resource management and development planning, is the recognition of susceptible area to mass movements and landslides events. These phenomena occur under influence of many natural and human factors that evaluation of their effects have significant role in forecasting of probability of mass movements. In this research, the statistical bi-variant information value and density area model used for landslide hazard zonation in Shirin Dareh watershed. To investigate the stability of slopes in this basin؛ by merging the factors affecting landslide maps with the landslide distribution map, the effect of each of these factors such as slope, geology, landuse, distance from the fault, river and the road is measured in Arc GIS software. The sum of quality index (QS) used for assessment and classification of model outputs in approximation of landslide hazard. The results show that, the information value model has more efficiency than density area model for landslide hazard mapping in Shirin Dareh watershed.

کلیدواژه‌ها [English]

stability of slopes
density area
information value
Arc GIS

مراجع

[1] باقریان، ر.، گودرزی، م.، غیومیان، ج (1384) بررسی خسارات اقتصادی اجتماعی زمین‌لغزش (مطالعه موردی: زمین‌لغزش‌های امام علی هراز و باریکان طالقان)، نشریه علمی پژوهشی آب و آبخیز، 2(2).

[2] شادفر، ص.، یمانی، م.، نمکی، م (1390) پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از مدل‌های ارزش اطلاعاتی، تراکم سطح و LNRF در حوضه چالکرود، مجله مهندسی و مدیریت آبخیز، 3 (1): 40-47.

[3] شعبانی، ع.، جوادی، م.ر.، زارع خوشاقبال، م (1393) پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از روش‌های ارزش اطلاعاتی و تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز شلمانرود)، پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، 5 (10): 157-169.

[4] شیرانی، ک.، سیف، ع (1391) پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از روش‌های آماری (منطقه پیشکوه، شهرستان فریدون‌شهر)، نشریه علوم زمین، 22 (85): 149-158.

[5] میرصانعی، س.ر (1388) سمینار دو روزه زمین‌لغزش‌ها در ایران و استان فارس، گزارش خبرگذاری مهر، http://www.landslide.ir/cat-2.aspx

[6] وزارت جهاد کشاورزی (1383) سازمان جنگلها، آبخیزداری و مراتع کشور، گروه بررسی زمین لغزش‌ها، گزارش بانک اطلاعاتی زمین لغزش‌های کشور.

[7] یمانی، م.، محمدی، ا.، نگهبان، س (1389) پهنهبندی زمینلغزش در حوضه آبخیز توتکابن با استفاده از مدل‌های کمی، مجله جغرافیا و توسعه، 19: 83-98.

[8] فرهادینژاد، ط.، شریعتجعفری، م.، سوری، س.، ویسکرمی، ا (1389) ارزیابی مدلهای پیش‌بینی خطر زمینلغزش در زیر حوضه سرخاب از واحدهای هیدرولوژیکی سد دز، مجله انجمن زمین‌‌شناسی ایران، 4: 23-32.

[9] زمانی، ص (1390) تهیه نقشه پهنهبندی مخاطرات زمین با تاکید بر زمینلغزش در حوضه یدک طویل (شرق قوچان)، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، 126 ص.

[10] Alcantara-Ayala, I (2002) Geomorphology, natural hazards, vulnerability and prevention of natural disasters in developing countries. Geomorphology, 47(2): 107-124.

[11] Balasubramani, K., Kumaraswamy, K (2013) Application of Geospatial Technology and Information Value Technique in Landslide Hazard Zonation Mapping: A Case Study of Giri Valley, Himachal Pradesh, Disaster Advances, 6(1):38-47.

[12] Fanyu liu, Z (2007) Study on landslide susceptibility mapping based GIS and with bivariate statistics, a case study in Longnon Area Highway 212, Science paper online.

[13] Yalcin, A (2008) GIS-based landslide susceptibility mapping using analytical hierarchy process and bivariate statistics in Ardesen (Turkey): Comparisons of results and confirmations, Catena, 72: 1-12.

[14] Youssef, A.M., Pradhan, B., Pourghasemi, H.R., Abdullahi, S (2015) Landslide susceptibility assessment at Wadi Jawrah Basin, Jizan region, Saudi Arabia using two bivariate models in GIS, Geosciences Journal, 10.1007/s12303-014-0065-z.

[15] Van Westen, C.J (1994) GIS in landslide hazard zonation: A review, with examples from the Andes of Colombia, In: M. F. Price & D. I. Heywood (eds), Mountain Environments and Geographic Information Systems, Taylor and Francis Publishers, 135-165.

[16] Gee, M.D (1992) Classification of landslhde hazard zoning methods and a test of predictive capability, Bell, Davi H.(ed), Proceedings 6 th International Symposium on Landslids, pp 110-121.