بررسی کانی‌شناسی و ژئوشیمیایی کرومیت در مجموعه افیولیتی نایین

نویسنده

گروه زمین شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

10.22084/nfag.2025.30406.1654

چکیده

سکانس گوشته‌ای افیولیت نایین در میکروپلیت شرقی ایران مرکزی قرار دارد. این سکانس در بسیاری از مناطق از هارزبورژیت، دونیت، غلاف‌های‌ کرومیتیت و لرزولیت تشکیل شده و حاوی مجموعه کانی‌های اصلی الیوین، ارتوپیروکسن، کلینوپیروکسن و کرومیت می‌باشد.کرومیت‌های مورد مطالعه به دو دسته کروم بالا (Cr#>0.6) و آلومینیوم بالا (Cr#<0.6, Al2O3≈17.5%wt) طبقه بندی می‌شوند. نمودارهای تمایز دوتایی و سه‌تایی نشان می‌دهد که کرومیت‌های کروم بالا در میدان بونینیتی واقع می‌شوند، اما کرومیت‌های با Al بالا بیشتر به پریدوتیت‌های آبیسال و محدوده‌ی پشته‌های میان اقیانوسی نزدیک‌ هستند. محتوای بالای Cr# در کرومیت‌های دونیت و کرومیتیت نشان می‌دهد که ماگماتیسم بونینیتی با منیزیم بالا نقش اصلی را در تولید این سنگ‌ها ایفا می‌کند. به نظر می‌رسد هارزبورژیت‌های آلومینیوم بالا از مخلوطی از مذابهای بونینیت-مورب سرچشمه گرفته باشند.کرومیت‌های مورد مطالعه، محدوده‌ی پریدوتیت‌های زون سوپراسابداکشن( فرافرورانش-SSZ) را با تمایل به سمت محیط‌های مورب اشغال می‌کنند.. با توجه به ویژگی‌های سوپراسابداکشنی این مجموعه از افیولیت‌ها، می‌توان نتیجه گرفت که سیالات آبدار با محتوای فوگاسیته اکسیژن بالا و اشتقاق یافته از یک صفحه فرورانده، نقش مهمی در فرآیندهای تکاملی افیولیت نائین ایفا کرده‌اند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که دو نوع مذاب در ایجاد مجموعه سنگ‌های افیولیتی حاوی کرومیت در منطقه مورد بررسی دخالت دارد: یکی مذاب‌های با ویژگی مورب که از یک محیط قوسی منشأ می‌گیرند و دیگری مذاب‌های مرتبط با زون سوپراسابداکشن

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mineralogical and Geochemical Study of Chromite in the Nain Ophiolite Complex

نویسنده [English]

  • Farimah ayati
Department of Geology, Payame Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The ophiolite sequence of Nain, located in the eastern microplate of central Iran, consists of harzburgite, dunite, chromitite layers, and lherzolite, with the primary minerals being olivine, orthopyroxene, clinopyroxene, and chromite. The studied chromites are classified into two groups: high chromium (Cr# > 0.6) and high aluminum (Cr# < 0.6, Al2O3 ≈ 17.5 wt%). Binary and ternary diagrams indicate that high-chromium chromites are located in the boninitic field, while high-aluminum chromites are more commonly associated with abyssal peridotites and mid-ocean ridge regions. The high Cr# content of the dunite and chromitite suggests that boninitic magmatism with a high magnesium content plays a key role in the formation of these rocks. It appears that high-aluminum harzburgites are derived from a mixture of boninitic and MORB (mid-ocean ridge basalt) melts. The studied chromites occupy the peridotite range of the supra-subduction zone (SSZ), with a tendency toward subduction-zone environments. Based on the supra-subduction characteristics of the ophiolite, it can be concluded that aqueous fluids with high oxygen fugacity, derived from a subducting slab, play a significant role in the evolutionary processes of the Nain ophiolite. The results of this study indicate that two types of melts play a role in the formation of the chromite-bearing ophiolitic assemblage in this region: one is derived from a subduction-zone origin, and the other from the supra-subduction zone.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ophiolite
  • Morb
  • abyssal
  • Central Iran

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 02 اردیبهشت 1404
  • تاریخ دریافت: 27 دی 1403
  • تاریخ بازنگری: 27 فروردین 1404
  • تاریخ پذیرش: 02 اردیبهشت 1404