پتروگرافی، ژئوشیمی و پتروژنز توده‌های نفوذی حدواسط-مافیک منطقه قراول‌خانه، شمال‌شرق تخت‌سلیمان (شمال تکاب)، پهنه سنندج-سیرجان

نویسندگان

1 گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

چکیده

توده‌های نفوذی حدواسط-مافیک قراول‌خانه در شمال‌شرق تخت‌سلیمان (شمال تکاب) و بخش شمالی پهنه دگرگونی-نفوذی سنندج-سیرجان، واقع شده‌ است. این توده‌ها متشکل از گابرو، دیوریت و گرانودیوریت پورفیری با سن تریاس بالایی-ژوراسیک میانی در سنگ بستر دگرگونی پرکامبرین جای گرفته‌اند. این پژوهش به بررسی داده‌های ژئوشیمی سنگ‌کل در این توده‌ها برای دستیابی به خصوصیات پتروژنز، تحولات ژئوشیمیایی ماگما و جایگاه ژئودینامیکی می‌پردازد. توده‌های مورد بررسی با دمای تشکیل 650 تا 800 درجه سانتیگراد و سرشت متاآلومین (A/CNK = 0.5-1.0) متعلق به سری کالک‌آلکالن هستند که شواهد گرانیتوئیدهای اکسیدان نوع‌ I (Na2O/K2O = 1.0-2.5) در محیط‌های فرورانش حاشیه فعال قاره‌ای (غنی‌شدگی LILE نسبت به HFSE همراه تهی‌شدگی عناصر Nb و Ti) را نشان می‌دهند. مقادیر Mg# کاهش تدریجی از واحد گابرو با متوسط mol% 15/64، تا واحد دیوریت با متوسط mol% 91/60، و واحد گرانودیوریت پورفیری با متوسط mol% 30/58، نشان می‌دهد. از آنجایی که گرانیتوئیدهای اکسیدان نوع I بسته به محیط ژئودینامیکی و ضخامت پوسته می‌توانند ماهیت آداکیتی یا غیرآداکیتی (ماگمای قوس عادی) داشته باشند از نمودار دوتایی نسبت Rb/Zr در برابر Nb و دوتایی Sr/Y در مقابل Y برای تفکیک آنها استفاده شد که براین مبنا توده‌های نفوذی قراول‌خانه شواهد ماگماتیسم قوس قاره‌ای عادی یا غیرآداکیتی را نشان دادند. طبق شواهد بدست آمده توده‌های نفوذی قراول‌خانه در مقایسه با ترکیب مذاب گوشته‌ای از مقادیر Th بالاتری برخوردار هستند که این غنی‌شدگی به آزاد شدن مواد فرار ناشی از فرورانش و اختلاط گوشته متاسوماتیک با مذاب حاصل از ذوب پوسته نسبت داده می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Petrography, geochemistry, and petrogenesis of the Gharavol-Khane intermediate-mafic intrusions, NE Takht-e Soleiman (north of Takab), Sanandaj-Sirjan zone

نویسندگان [English]

  • Sara Najafi Rashed 1
  • Hossein Shahbazi 2
1 Department of Geology, Faculty of Science, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran
2 Departmen of Geology, Faculty of Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

The Gharavol-Khane intermediate-mafic intrusive bodies are located in the northeast of Takht-e Soleiman area (north of Takab) and the northern part of the metamorphic-intrusive Sanandaj-Sirjan zone (SaSZ). These bodies consist of gabbro, diorite, and porphyry granodiorite with Upper Triassic-Middle Jurassic age and are hosted in Precambrian metamorphic basement. This study investigates the whole-rock geochemical data in these intrusions to achieves petrogenesis features, geochemical evolution of magma, and geodynamic setting. The studied intrusions with configuration temperature of 650-800 °C and meta-aluminous nature (A/CNK = 0.5-1.0) belong to calc-alkaline series which show evidence of I-type oxide granitoids (Na2O/K2O = 1.0-2.5) within active continental margin from subduction environments (enrichment of LILE relative to HFSE with depletion of Nb and Ti elements). Mg# values show a gradual decrease from gabbro unit (avg. 15.64 mol%), to diorite unit (avg. 91.60 mol%), and porphyry granodiorite unit (avg. 30.58 mol%). Since I-type oxide granitoids can be adakitic or non-adakitic (normal arc magma) depending on the geodynamic environment and crustal thickening, the binary Rb/Zr vs. Nb and binary Sr/Y vs. Y diagrams were used to distinguish them, and on this basis, the Gharavol-Khane intrusive rocks showed evidence of normal arc magma or non-adakitic affinity. Based on all evidences, the Gharavol-Khane intrusive rocks have higher Th values compared to the mantle melt composition, which is attributed to the release of volatiles due to subduction at the origin or contamination of the metasomatic mantle with melt crust.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intermediate-mafic intrusions
  • geochemistry
  • petrogenesis
  • magmatic contamination
  • Gharavol Khane (Takht-e Soleiman)

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 02 اردیبهشت 1404
  • تاریخ دریافت: 16 دی 1403
  • تاریخ بازنگری: 20 اسفند 1403
  • تاریخ پذیرش: 01 اردیبهشت 1404