پتروگرافی و ژئوشیمی‌آلی افق های شیلی سیاه دونین بالایی درشمال کرمان (جنوب خرد قاره شرق- ایران مرکزی) و ارزیابی توان هیدروکربن زایی آنها

نویسنده

گروه پژوهشی اکولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی ، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران

چکیده

یافته های پژوهشی نشان می دهد که مطالعات و تحقیقات اندکی بر روی ویژگی‌های پتروگرافی و ژئوشیمیایی آلی شیل های سیاه به سن دونین در ایران به خصوص در ایران مرکزی صورت گرفته است. در این پژوهش، خصوصیات پتروگرافی و ژئوشیمیایی آلی و توان هیدروکربن زایی شش افق شیلی سیاه (در مجموع به ضخامت ۴۴/۵ متر) در توالی چینه نگاری دونین بالایی سازند بهرام در شمال شهر کرمان واقع در جنوب خرد قاره شرق- ایران مرکزی مورد ارزیابی قرار گرفته اند. از لحاظ جایگاه چینه شناسی ایران، سازند بهرام درمنطقه مطالعه شده، یکی از توالی های چینه ای محسوب می شود که حاوی بیشترین و ضخیم ترین افق های شیلی سیاه دونین در ایران مرکزی می باشد. مطالعات پتروگرافی آلی نشان دادند که منشا‌ء مواد آلی در افق های شیلی سیاه مزبور، گیاهان قاره ای می باشند و فقط ماسرال نوع اینرتینیت در افق‌ها شناسایی شده است. میزان انعکاس اینرتینیت درافق های شیلی سیاه مورد نظر بین ۱/۵۶ و ۳/۳۷ و شاخص آلتراسیون حرارتی (TAI) در آنها بین محدوده 4+ تا 4- می باشد. همچنین، مقدارکربن آلی کل(TOC) موجود در افق های شیلی سیاه بین۰/۷۶ و ۲/۷۹ درصد وزنی متغیر است. شواهد پتروگرافی و نمودارهای ژئوشیمیایی آلی مشخص نمودند که بلوغ مواد آلی در افق های مطالعه شده بالا می باشد و کروژن موجود در آنها از نوع IV است. در مجموع، مطالعات صورت گرفته در این تحقیق حاکی از پایین بودن توان تولید هیدروکربنی افق های شیلی سیاه شناسایی شده در توالی چینه نگاری سازند بهرام در منطقه بررسی شده می باشند. افق‌های شیلی سیاه مزبور نهایتاً مستعد برای تولید گاز خشک بوده و دارای پتانسیل کمی برای تولید گاز هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Organic petrography and geochemistry of the Upper Devonian black shales in north of Kerman (south of the Central-East Iranian Microcontinent) and evaluation of their hydrocarbon generation potential

نویسنده [English]

  • Amir Hossein Rahiminejad
Department of Ecology, Institute of Science and High Technology and Environmental Sciences, Graduate University of Advanced Technology, Kerman, Iran;
چکیده [English]

Generally, few studies have been carried out on the organic petrographic and organic geochemical aspects of Devonian black shales in Iran. This paper is focused on the organic petrography, organic geochemistry and hydrocarbon generation potential of six intervals (with a total thickness of 44.5m) of black shales in an Upper Devonian stratigraphic succession of the Bahram Formation in the north of the city of Kerman. Stratigraphically, the Bahram Formation in the studied area contains one the thickest interval of Upper Devonian black shales in the central Iran. Based on detailed organic petrographic analysis, the organic materials in the studied black shale intervals derived from the land and inertinite is the only maceral identified in the intervals. The inertinite reflectance in the shale intervals ranges from 1.56 to 3.37 and the TAI ranges between+4 and- 4. Additionally, the total organic carbon (TOC) in the black shale intervals ranges from 0.76 (wt %) to 2.79 (wt %). The organic petrographic evidence and the organic geochemical diagrams show that the studied organic materials are highly mature and they display kerogen type IV. This research proposes that the investigated black shale intervals in the Bahram Formation have low hydrocarbon generation potential. However, the black shale intervals have limited gas generation potential and tend to the dry-gas prone area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bahram Formation
  • Upper Devonian
  • Black shale
  • Sedimentology
  • Stratigraphy

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 25 فروردین 1404
  • تاریخ دریافت: 19 بهمن 1403
  • تاریخ بازنگری: 21 فروردین 1404
  • تاریخ پذیرش: 25 فروردین 1404