زمین شیمی سنگ‌های آذرین مافیک منطقه باغچه‌غاز (شمال شرق استان همدان): با تاکیدی بر منشأ و محیط تکتونیکی

نویسندگان

1 گروه آموزشی زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

چکیده

توده‌ نفوذی باغچه‌غاز، در استان همدان و در شمال‌شرق شهرستان فامنین در زون سنندج-سیرجان برونزد دارد. بر اساس مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی نوع سنگ تشکیل دهنده توده گابرو می‌باشد. نتایج حاصل از آنالیزهای زمین‌شیمیایی نشان می-دهد که این سنگ‌ها وابسته به سری ماگمایی کالکوآلکالن و تولئیتی هستند. روندهای تشکیل شده در نمودارهای هارکر و پیوستگی ژئوشیمیایی آنها، الگوهای نمودارهای عنکبوتی و موازی بودن روند این نمودارها و وجود غنی شدگی در عناصر K و Pb و تهی شدگی در Nb خاستگاه مشترک نمونه ها را تأیید می‌نماید و نشانگر درگیری ماگما با پوسته‌ی قاره‌ای است. ماهیت و ترکیب شیمیائی سنگ‌های منطقه دستخوش فرایندهای ماگمایی چون تبلور تفریقی و آلایش شده‌اند. الگوی تغییرات عناصر خاکی نادر و کمیاب به‌هنجار شده نسبت به کندریت و گوشته اولیه نشان می‌دهند که مقادیر عناصر خاکی نادر LREE از عناصر خاکی سنگین HREE بیشتر است. نمودارهای مربوط به عناصر جزئی نشان می دهد ماگمای تشکیل دهنده سنگ‌های آذرین توده‌ نفوذی باغچه‌غاز از گوشته با ترکیب اسپینل لرزولیت و با درجه ذوب بخشی کم تا متوسط (%5 تا حدود %30) منشأ گرفته و در یک محیط فرورانش و قوس‌های آتشفشانی حاشیه فعال قاره‌ای تشکیل شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Geochemistry of mafic igneous rocks of Baghcheghaz region (northeast of Hamedan province): with emphasis on origin and tectonic environment

نویسندگان [English]

  • Somaye Asadbeygi 1
  • Hossein Shahbazi 2
1 Department of Geology, Faculty of sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
2 Departmen of Geology, Faculty of Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

The Baghcheghaz intrusive mass is exposed in Hamadan province and in the northeast of Famenin city in the Sanandaj zone of Sirjan. Based on petrographic and geochemical studies, the type of rock that forms the mass is gabbro. The results of geochemical analysis show that these rocks are related to calcalkaline and tholeiite magmatic series. The trends formed in the Harker diagrams and their geochemical continuity, the patterns of the spider diagrams and the parallelism of the trends of these diagrams and the existence of enrichment in K and Pb elements and depletion in Nb confirm the common origin of the samples and indicate the involvement of magma with the continental crust. The nature and chemical composition of rocks in the region have undergone magmatic processes such as fractional crystallization, partial melting, and contamination.The pattern of changes of normalized rare earth elements compared to chondrite and primary mantle show that the values of rare earth elements LREE are higher than heavy earth elements HREE. The graphs related to the minor elements show that the magma forming the igneous rocks of the Baghcheghaz intrusive mass originates from the mantle with the composition of spinel lherzolite and with a low to medium partial melting degree (5% to about 30%) and in a subduction environment and volcanic arcs are formed on the active continental margin.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gabbro
  • Geochemistry
  • Petrology
  • Sanandaj-Sirjan zone

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 02 مهر 1403
  • تاریخ دریافت: 26 اردیبهشت 1403
  • تاریخ بازنگری: 27 شهریور 1403
  • تاریخ پذیرش: 02 مهر 1403