کانسار مس دوه‌یاتاقی (شمال‌باختر ابهر): نمونه‌ای از ذخایر مس چینه‌کران تیپ مانتو با سنگ میزبان آتشفشانی در کمربند فلززایی طارم- هشتجین

نویسندگان

1 گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان

2 شرکت کالسیمین، زنجان

چکیده

کانسار مس دوه‌یاتاقی در فاصله حدود 72 کیلومتری شمال‌باختر ابهر قرار داشته و بخشی از کمربند فلززایی طارم- هشتجین می‌باشد. کانه‌زایی در کانسار دوه‌یاتاقی به‌صورت چینه‌کران درون واحدهای توفی ائوسن رخ داده است. پهنه کانه‌دار دارای روند تقریبی خاوری- باختری با شیب حدود 60 تا 70 درجه به سمت شمال بوده و طولی حدود 200 متر و پهنایی بین 5/0 تا 3 متر دارد. دگرسانی گرمابی شامل دگرسانی‌های سیلیسی‌، کلریتی،‌ کربناتی، ‌اپیدوتی‌ و زئولیتی می‌باشد. دگرسانی آرژیلیک برون‌زاد حاشیه پهنه کانه‌دار را احاطه کرده است. کالکوسیت اولیه، بورنیت، کالکوپیریت، پیریت و مس آزاد، مواد معدنی و کلریت، کوارتز، کلسیت، اپیدوت، زئولیت و کانی‌های رسی، مواد باطله در کانسار دوه‌یاتاقی می‌باشند. کالکوسیت ثانویه، کوولیت، مالاکیت، کوپریت و گوتیت کانی‌های برون‌زاد هستند. انواع بافت کانسنگ شامل دانه‌پراکنده، رگه- رگچه‌ای، پُرکننده فضای خالی، جانشینی، اکسلوشن، فرامبوئیدال، بِرشی، بازماندی و گل‌کلمی می‌باشد. کانه‌زایی در کانسار دوه‌یاتاقی به چهار مرحله قابل تفکیک است. مرحله اول کانه‌زایی مربوط به فرایندهای دیاژنز اولیه بوده و طی آن پیریت‌های فرامبوئیدال با بافت دانه‌پراکنده درون واحدهای توفی تشکیل شده است. مرحله دوم کانه‌زایی مربوط به فرایندهای دیاژنز تأخیری و دگرگونی تدفینی بوده و با حضور کانی‌های بورنیت و کالکوسیت اولیه همراه با اندکی کالکوپیریت با بافت‌های دانه‌پراکنده، رگه- رگچه‌ای، اکسولوشن، پرکننده فضای خالی و جانشینی مشخص می‌شود. مرحله سوم با حضور رگه- رگچه‌های تأخیری کوارتز- کالکوپیریت- پیریت، کوارتز- کلریت و کلسیت شناخته می‌شود. کانه‌زایی مرحله چهارم مربوط به فرایندهای برون‌زاد می‌باشد. ویژگی‌های کانسار مس دوه‌یاتاقی با کانسارهای تیپ مانتو قابل مقایسه است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Daveh Yataqi Cu deposit (NW Abhar): Example of Manto-type volcanic-hosted stratabound Cu resources in the Tarom-Hashtjin metallogenic belt

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Masoumi 1
  • Hossein Kouhestani 1
  • Mir Ali Asghar Mokhtari 1
  • Ramin Mohammadi Niaei 2
1 Department of Geology, Faculty of Sciences, University of Zanjan
2 Calcimin Company, Zanjan
چکیده [English]

Daveh Yataqi Cu deposit is located ~72 km northwest of Abhar and is part of the Tarom-Hashtjin metallogenic belt. Mineralization occurs as a stratabound zone hosted by the Eocene tuff units. The ore zone has an E-W trend with 60-70˚ to the north and is 200 m in length and 0.5 to 3 m in width. Hydrothermal alteration includes silica, chlorite, carbonate, epidote, and zeolite alteration. Supergene argillic alteration covered the margins of the ore zone. Hypogene chalcocite, bornite, chalcopyrite, pyrite, and native Cu are ore minerals; chlorite, quartz, calcite, epidote, zeolite, and clay minerals are gangue minerals. Supergene chalcocite, covellite, malachite, cuprite, and goethite are supergene minerals. The ore minerals show disseminated, vein-veinlet, vug infill, replacement, exsolution, framboidal, brecciated, relict, and colloform textures. Mineralization at Daveh Yataqi can be divided into four stages. Stage 1 is related to the early diagenesis processes in which disseminated framboidal pyrites are formed within tuff units. Stage 2 is related to the late diagenesis and burial metamorphism processes and is characterized by bornite, and hypogene chalcocite along with minor chalcopyrite with disseminated, vein-veinlets, exsolution, vug infill, and replacement textures. Stage 3 is marked by late quartz-chalcopyrite-pyrite, quartz-chlorite, and calcite vein-veinlets. Stage 4 mineralization is related to supergene processes. Characteristics of the Daveh Yataqi Cu deposit are comparable with the Manto-type deposits.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cu mineralization
  • diagenesis
  • stratabound
  • Manto-type
  • Daveh Yataqi

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 29 فروردین 1403
  • تاریخ دریافت: 24 بهمن 1402
  • تاریخ بازنگری: 21 فروردین 1403
  • تاریخ پذیرش: 29 فروردین 1403