نویسندگان
1
1- دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم‌پایه، دانشگاه بوعلی سینا، خیابان شهید فهمیده، 4161-6517، همدان، ایران.
2
دانشیار گروه زمین شناسی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
3
گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا همدان-ایران
4
4- کارشناسی ارشد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم‌پایه، دانشگاه بیرجند، خراسان‌جنوبی، ایران.
چکیده
کانسار پیرحاجات در فاصله 5 کیلومتری شمال‌خاور روستای پیرحاجات و120 کیلومتری شمال‌باختر طبس در رشته کوه‌های پیرحاجات واقع شده‌است. این کانسار در خرد قاره ایران‌مرکزی و ایالت فلززایی طبس – پشت‌بادام در بخش ازبک‌کوه – عشق‌آباد قرار دارد. زمین‌شناسی منطقه شامل واحد سنگی کربناته (دولومیت و آهک دولومیتی) سازند شتری متعلق به تریاس‌میانی و واحد سنگی ماسه‌سنگ سازند شمشک متعلق به ژوراسیک‌زیرین می‌باشد. واحد ماسه‌سنگی با ترکیب لیت‌آرنایت براساس نمودار K2O/Na2O در برابر SiO2/Al2O3 در موقعیت ساختاری حاشیه غیرفعال قاره‌ای قرار می‌گیرد. کانی‌سازی در این کانسار به شدت تحت تأثیر فرآیندهای تکتونیکی بوده و در این میان، گسل اصلی، از نوع امتدادلغز باروند خاوری- باختری و شیب 80-70 درجه به سمت جنوب از همه مهم‌تر است. کانی‌سازی هیپوژن در دو مرحله صورت گرفته و شامل سرب‌طبیعی، گالن، پیریت، تتراهدریت، کالکوپیریت و اسفالریت است و کانی‌سازی سوپرژن شامل اکسید سرب (پلاتنریت، ماسیکوت)، لیناریت، آنگلزیت، کوپریت، مالاکیت، آزوریت، کریزوکلا، کوولیت، تنوریت، گوتیت، سروزیت است. کانی‌های باطله اغلب شامل باریت، سیلیس، کلسیت و دولومیت می‌باشد. فلز اصلی قابل استخراج در این کانسارسرب است که بصورت سرب طبیعی، پلاتنریت (سرب اکسیدی) و به مقدار کم‌تری سرب‌سولفیدی (گالن) می‌باشد که براساس نتایج تجزیه دستگاهی ICP-OES (تعداد 13 نمونه)، فلز سرب دارای عیار متوسط 3% و بیشترین عیار نقره در این کانسار ppm 27 است که عیار نسبتاً بالای فلز سرب و وجود نقره، دورنمای اقتصادی این کانسار را امیدبخش نشان می‌دهد. هم‌چنین فلز روی، دارای عیار میانگین ppm 372 است (تعداد 13 نمونه). فلز مس در بعضی نمونه‌ها نیز دارای عیاری بیشتر از 5% است. برپایه مطالعات و تجزیه‌های انجام شده، فاز کانی‌سازی غالب در این کانسار فاز اکسیدی می‌باشد که نکته حائز اهمیت در امر فرآوری است. از ویژگی‌های بارز کانسار وجود منطقه‌بندی در کانی‌سازی (تشکیل کانی‌های مس‌دار در پایین‌ترین تراز، سپس کانی‌های سرب‌دار و در سطح کانی باریت) به‌صورت عمقی و جانبی است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Geology, mineralography and lithogeochemistry of polymetallic (lead-copper-zinc-silver) Pirhajat deposit, Northwest Tabas
نویسندگان [English]
-
Behnam Yousefi
1
-
Mohammad Maanijou
2
-
Ebrahim Tale Fazel
3
-
Moslem Asadi
4
1
1- MSc. student, Department of Geology, Faculty of Science, Bu-Ali Sina University, Shahid Fahmideh Street,
65174-4161, Hamedan, Iran.
2
Bu-Ali Sina University
3
3- Assistant Professor, Department of Geology, Faculty of Science, Bu-Ali Sina University, Shahid Fahmideh Street, 65174-4161, Hamedan, Iran
4
4- MSc., Department of Geology, Faculty of Sciences, Birjand University,South Khorasan, Iran.
چکیده [English]
The Pirhajat deposit is 5 km northeast of Pirhajat, 120 km northwest of Tabas in the Pirhajat mountain range. This deposit is in the Central Iranian subcontinent and the Tabas-Poshtbadam metallogenical province in Uzbakkoh-Eshghabad section. The geological units of the region include two carbonate rock units (dolostone and dolomitic limestone) belonging to the Middle Triassic Shotori Formation and the sandstone of the Lower Jurassic Shemshak Formation. On the basis of K2O/Na2O versus SiO2/Al2O3 diagram, the sandstone unit with lith-arenite lithology is plotted in the passive continental margin area. The mineralization in this deposit is strongly controlled by tectonic processes in which the main fault is the most important, with an east-west strike-slip extension and a slope of 70-80 degrees to the south. The mineralization occurred in two hypogene stages including native lead, galena, pyrite, tetrahedrite, chalcopyrite, and sphalerite, and a supergene stage includes lead oxide minerals (plattnerite, massicot-minium), linarite, anglesite, cuprite, malachite, azurite, chrysocolla, covellite, tenorite, goethite, cerusite and gangue minerals consist of barite, quartz, calcite and dolomite. The main mineable metal that can be extracted in this deposit is lead as native lead, plattnerite (lead oxide) and to a lesser extent lead sulfide (galena). On the basis of the results of ICP-OES analysis (13 samples), lead has an average grade of 3% and the maximum silver in this deposit is 27 ppm, which shows the relatively high grade of lead and the presence of silver, that show a promising economic outlook. Also, zinc has an average grade of 372 ppm (in 13 samples). Copper also has a grade of more than 5% in some samples. On the basis of these studies and analyses,
کلیدواژه‌ها [English]
-
Native lead
-
lead oxide
-
zoning
-
polymetal
-
Pirhajat
)