ارزیابی پتانسیل تشکیل کارست در استان خوزستان به روش تحلیل سلسله مراتبی

نویسندگان

1 گروه زمین‌شناسی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان

2 سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، مدیریت زمین‌شناسی منطقه جنوب باختری (مرکز اهواز)

چکیده

در این مقاله، پتانسیل کارستی شدن با استفاده از پارامترهای لیتولوژی، بارش، شیب، پوشش گیاهی، تراکم آبراهه­ها و فراوانی شکستگی­ها به روش تحلیل سلسله مراتبی در محیط نرم­افزار ARC GIS Version 10.2 انجام شده است. در این روش، لایه­ها به صورتی زوجی نسبت به هم مقایسه و وزن­دهی شده­اند. به منظور بررسی این لایه­ها، دو گروه در نظر گرفته شده است. گروه اول: میانگین بارش سالانه، جنس سازندها و تراکم شکستگی­ها می­باشد. گروه دوم: شیب، پوشش گیاهی و تراکم آبراهه­ها می­باشد.گروه اول اهمیت بیش­تری در توسعه کارست دارد. این دو گروه به طور جداگانه وزن­دهی شده و سپس دو گروه نسبت به هم مقایسه و وزن­دهی شده­اند. بیش­ترین وزن در گروه اول مربوط به لایه میانگین بارش سالانه و در گروه دوم تراکم آبراهه بیش­ترین وزن را به خود اختصاص داده است. حدود 70 درصد وزن به لایه اول مربوط می­شود. نوار باریکی از بخش­های شرقی تا شمال شرقی استان خوزستان دارای پتانسیل منابع آب کارستی می­باشد. جهت صحت­سنجی مدل ارائه شده از چشمه­های بزرگ موجود در منطقه مورد مطالعه استفاده شده است. نتایج نشان­دهنده انطباق بالای مدل ارائه شده با حوضه آبگیر چشمه­های موجود در منطقه می­باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

the Evaluation of formation Karst potential with analysis hierarchy method in Khozestan province

نویسندگان [English]

  • M. H. Ghobadi 1
  • S. S. Karrari 1
  • H. Almasikia 2
چکیده [English]

determining the potential of karst is necessary to study the resources of karst water. This is paper the potential of karstification with use of lithology, precipitation, slop, vegetable, stream, density and frequency of fractures has been carried out with Analysis hierarchy method in ARC GIS Version 10.2 environment. In this method, the layers are compared and weighed in a pair manner. In order to the examination of layers have been considered two groups. The first group: Average rainfall annual, lithology of formations and fracture density. The second group is slope, vegetation and density stream. The first group is more important in development of karst. The two groups were separately weighed and then the two groups were compared and weighed. Translation error The highest weight in the first group was related to the average precipitation annual, and in the second group, the density of the stream had the highest weight. the first layer is attributed the weight of About 70%. The narrow strip from eastern to northeastern parts of  Khozestan province has karstic potential of water sources. The validation model has been used the proposed large springs in the study area. The results show high adaptation the model with springs of basin in the area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Karst
  • ARCGIS
  • Potential
  • AHP
  • Khozestan
آقانباتی، ع (1383) زمین­شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 587 ص.
آب و برق خوزستان، مهندسین مشاور سازآب­پردازان (1394)، مطالعه منابع آب شهرستان اندیکا، 234 ص.
زروش، ن.، واعظی، عبدالرضا.، کریمی، ح  (1393) ارزیابی پتانسیل توسعه کارست در تاقدیس کبیرکوه استان ایلام با استفاده از تلفیق فازی و روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سنجش از دور و GIS، پژوهش­های ژئومورفولوژی کمی، شماره 3، 144- 157.  
Amaresh, Kr., S. Singh and R. Prakash (2006) An integrated approach of Remote Sensing, geophysics and GIS to evaluation of Groundwater Potentiality of Ojhala Subwatershed, Mirzapur district, U.P.,‌ India. Map India Conference, 1-9.
Apaydin, A  (2010) Relation of tectonic structure to groundwater flow in the Beypazari region, NW Anatolia, Turkey. Hydrogeology Journal, 18: 1343-1356. 
Changa, K. F., Chiangb, C. M.,  Chouc, P .C (2007) Adapting aspects of GB Tool 200 searching for suitability in Taiwan, Building and Environment, 42: 310–316.
Dey, P. K., Ramcharan E. K (2000) Analytic Hierarchy Process Helps Select Site for limestone Quarry Expansion in Barbados, Journal of Environmental Management, 88: 1384-1395.
Khedri, A. Rezaei, M. Ashjari, J (2013) Assessing Karst Development Potential in Poyon Anticline using GIS, RS and Analytical Hierarchy Process (AHP) (in Persian). Iran-Water Resources Research, 9 (3): 37-46.
Masoud, A., Koike K (2006) Tectonic architecture through Landsat-7 ETM+/SRTM DEMderived lineaments and relationship to the hydro geologic Setting in Siwa region, NW Egypt. Journal of African Earth Sciences, 45: 467–477.
Raeisi, E (2002) Carbonate karst caves in Iran. In: Kranjc A (ed) Evolution of karst: from prekarst to cessation, Ljubljana-Postojna, 339–344.
Saaty, T. L (1980) The Analytic Hierarchy Process, Mcgraw  Hill, Inc. Reprinted By Rws Publications, Pittsburgh.
Solomon, S., Ghebreaba W (2006) Lineament characterization and their tectonic significance using Landsat TM data and field studies in the central highlands of Eritrea, Journal of African Earth Sciences, 46: 371–378.
Solomon, S., Ghebreaba, W (2008) Hard-rock hydro tectonics using geographic information systems in the central highlands of Eritrea: Implications for groundwater, Journal of Hydrology, 1(2): 147–1.
Solomon, S., Quiel, F (2006) Groundwater study using remote sensing and geographic information systems (GIS) in the central highlands of Eritrea, Hydrogeology Journal,‌ 14: 729-741.
Waele, J. D., Plan, L., Audra, Ph (2009) Recent developments in surface and subsurface karst geomorphology: An introduction. Geomorphology Journal, 106: 1–8.
Yeh, H. F., Lee C.H., Hsu, K. C., Chang, P. H (2008) GIS for assessment of the groundwater recharge potential zone, J Environmental Geology, 58, 185-195.