بررسی ویژگی های گوهرشناسی فلوریت های معدن کمرمهدی طبس و مقایسه آن با معدن قارئاوا در سقز

شیخی قشلاقی, رسول; رحیم زاده, بهمن; قربانی, منصور

doi:10.22084/nfag.2017.1923

بررسی ویژگی های گوهرشناسی فلوریت های معدن کمرمهدی طبس و مقایسه آن با معدن قارئاوا در سقز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

10.22084/nfag.2017.1923

چکیده

کانسارهای فلئوریت ایران غالباً در آهکهای تریاس تشکیل شدهاند. از جمله این کانسارها میتوان به کانسار فلئوریت کمرمهدی و قارئاوا اشاره کرد. معدن فلوریت کمرمهدی در جنوبغرب شهر طبس و معدن فلوریت قارئاوا در جنوبشرق سقز قرار دارد. پس از بازدیدهای اولیه با توجه به تنوع رنگ و میزان شفافیت ماده معدنی، نمونههای مناسب جهت تراش انتخاب شدند. رنگ نمونههای انتخابی قارئاوا آبی و نمونههای کمرمهدی ارغوانی و صورتی کمرنگ بههمراه سبز کمرنگ است. نمونههای هر دو معدن دارای جلای شیشهای با شدت اسپلندنت، خاصیت فلورسانس و خاصیت نوری از نوع Aggregate (Agg) هستند. همچنین میزان ضریبشکست نمونههای قارئاوا 42/1 تا 44/1 و نمونههای کمرمهدی 41/1تا 44/1 است. درجـه پاکی نـمونههای کمرمهدی (Highly included) HI اسـت، در حالیکه نمونههای قارئاوا درجه پاکی (Sightly included) SI تا (Highly included) HI دارند. بنابراین فلوریتهای قارئاوا از لحاظ شفافیت و درجه پاکی کیفیت گوهری بالاتری دارند. به واسطه حساسیت این کانی در برابر حرارت و سختی پایین آن، با آزمایش روشهای متعدد بهترین روش و ابزار برای تراش شناسایی شد. با توجه به بررسیهای انجام شده استفاده از تیغههای نازکبر 3/0 میلیمتر در مرحله برش، دیسک ساب 240 جهت ساب، سمباده 360 جهت خشگیری و سمبادههای 900، 2000 و 5000 جهت صیقل دادن بهترین راهکار در تراش فلوریتها به شیوه فانتزی و کابوشن میباشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Gemological characterization of flourite from Kamar Mehdi mine in Tabas and its comparison with Qarava mine in Saqez

نویسندگان [English]

R. Sheikhi
B. Rahimzadeh
M. Gorbani

چکیده [English]

Most of fluorite mines in Iran were formed in the Triassic limestones. The Kamar-Mehdi fluorite mine located in the SE of Tabas and Qarava fluorite mine in SE of Saqqez, respectively. Following the field observation, samples were selected according to the colors and transparency. Samples of Qarava mine is blue and Kamar Mahdi are purple, low pink and low green. Sample luster of the two mines are vitreous with spelendent intensity. All samples from two mines show fluorescence characteristion and aggregate (Agg) optical properties. The reflective index rate of Qarava and Kamar Mahdi samples are 1.43 and 1.42- 1.44, respectively. Kamar-Mehdi clarity grading samples are HI (Highly included), while samples Qarava is clarity grading SI (Sightly included) to HI (Highly included). Also Qarava fluorites are transparency and clarity grading higher gem quality. Because of fluorite sensitivity to heat and its low hardness, several different ways were tested to find the best cutting process and cutting tools. With respect to our lab experiences, using the 0.3 mm cutting blade in the cut step, 240 mesh disk abrasion, 360 mesh polisher to scratch-making and 900, 2000 and 5000 mesh polishers for polishing are the best tools in Cabochon and Fantasy cutting of flourite.

کلیدواژه‌ها [English]

Fluorite
Gem
Kamar Mehdi-Tabas
Qahrava-Saqez

مراجع

[1] آقانباتی، ع (1383) زمیــنشـناسـی ایـران، سـازمـان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، 586 ص.

[2] اصغرپور، ح (1385) زمینشناسی کانیشناسی و ژنز کانسار فلوریت کمرپشت. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، 122 ص.

[3] پیروزی، م.، قادری، م.، رشیدنژاد، ن. م.، راستاد، ا (1388) شواهد تازهای از کانهزایی، درونزادی و شارههای درگیر در کانسار فلوریت چینه کران کمرمهدی، جنوب باختری طبس. مجله بلورشناسی و کانیشناسی ایران، سال هفدهم، شماره 1، 94-83.

[4] علیرضایی، س (1366) پژوهش در چینهشناسی و چگونگی پیدایش کانسارهای فلئور، سرب، باریم در تریاس شرق البرز مرکزی، دانشگاه تهران.

[5] قشلاقی، ا.، مر، ف (1385) تشخیص نحوه رخداد و مراحل تشـکیل مــعادن فلوریت پیناوند بر اسـاس دادههـای زمیندماسنجی و عناصـر نادر خاکی. مجله بلورشـناسی و کانیشناسی ایران، دوره 14شماره 2، 338- 325.

[6] گزارش سازمان زمینشناسی منتشر شده در وب سایت با آدرس صفحه:

http://www.ngdir.ir/minemineral/PMineMineralChapterDetail.asp?PID=6329

[7] مجیدی، ر (1388) اطلس جامع گوهرشناسی، انتشارات کسما، 159ص.

[8] مصلحی، م (1392) بررسی سیالات درگیر و ژئوشیمی کانسار فلوریت قهرآباد سلیمان، جنوب شرق سقز، استان کردستان. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه بوعلیسینا، 165 ص.

[9] نظامپور، م. ه (1394)، تعیین ذخیره فلوریت باقیمانده در محدوده شماره یک معدن کمرمهدی طبس، شرکت آرین زمین، 84 ص.

[10] وهابزاده، ق.، خاکزاد، ا.، رسا، ا.، موسوی، م. ر (۱۳۸۶) جنبههای گوهری و زینتی کانی فلوریت معادن فلوریت البرز مرکزی. اولین همایش زمینشناسی زیست محیطی و پزشکی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.

[11] Bastin, E. S (1931) the fluorspar deposits of Hardin and Pope Counties Vol: Illinois State Geological Survey. Bulletin No. 58, 145p.

[12] Donoghue, M (2006) Gems. Elsevier, 937 p.

[13] Julg, A., Ozias, Y (1985) Stabilization of complex ions by the crystal field: CO ₃ ²⁻ , NO ₃ ⁻ , O ₃ ⁻ , [(OH)₄]⁴⁻, [(OH)₃F]⁴⁻, [(OH)₂F₂]⁴⁻.Physics and Chemistry of Minerals, 5: 307-310.

[14] Nassau, K (1983) the Physics and Chemistry of Color: the fifteen causes of color. Wiley, New York, Admirably lucid, 454 p.

[15] Nassau, K (1984) Gemstone Enhancement. London and Boston (Butterworths), 221p.

[16] Thomas, M. M., Ilene M. R., Mary L. J., John, M. K., James E. S (1997) A Contribution to Understanding the Effect of Blue Fluorescence onthe Appearance of Diamonds: Gem & GEMOLOGY, 4:244-259.