بررسی زمین شناسی و ژئوشیمی کانی‌سازی‌های مرتبط با گرانیت قلیایی، منطقه آق زیارت، جنوب شرق سلماس، شمال غرب ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد رشته مهندسی اکتشاف معدن

2 عضو هیئت علمی مهندسی معدن دانشگاه ارومیه

چکیده

ناحیه آق زیارت، در جنوب شرق شهرستان سلماس قرار دارد. مهم‌ترین رخنمون‌های موجود در محدوده، توده‌های نفوذی گرانیت قوشچی با سن کربنیفر پسین است که از نظر ژئوشیمیایی، ماهیتی آلکالن داشته و به احتمال زیاد از نوع گرانیت‌های تیپ A است. علاوه بر آن، یک توده سینیتی سنگ‌های گرانیتی را قطع می‌کند. نفوذ توده گرانیتی، به درون سنگ‌های دگرگونی ناحیه‌ای، سبب ایجاد فرآیندهای متاسوماتیسم، دگرسانی و کانی‌سازی در سنگ‌های درونگیر شده است. کانی‌سازی مس- طلا- مولیبدن در زون-های سیلیسی- پیریتی با ساخت استوک ورک روی داده است. پیریت و ملنیکویت کانی‌های سولفیدی اصلی در زون دگرسانی هستند. آرسنوپیریت، کالکوپیریت، اسفالریت و گالن کانی‌های فرعی هستند. بررسی انجام گرفته با استفاده از تجزیه نقطه‌ای ریزکاو الکترونی گویای آن است که طلا در پیریت‌های موجود در سنگ‌های به شدت سیلیسی شده تمرکز پیدا کرده است. میانگین طلا در تعداد 70 نمونه لیتوژئوشیمیایی برداشته شده 67/0 گرم در تن می‌باشد و بیشترین مقدار به دست آمده 8/1 گرم در تن است. عنصر Au با Mo همبستگی متوسط53/0و As با عناصرMo,Pb,Ni,Co به ترتیب همبستگی 72/0،53/0، 58/0و 57/0دارد. بر اساس نتایج به دست آمده از روش آنالیز فاکتوری، سه فاکتور اصلی بدست آمده که در کانی‌سازی منطقه نقش دارند. فاکتور اول شاملCo,Ni,As فاکتور دوم شامل عناصر Cu,Zn و فاکتور سوم شامل Pb,Mo,Au است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Geology and geochemistry studies of mineralizations associated with the Agh Ziarat alkaline granite, southeastern Salmas city, NW Iran

نویسنده [English]

  • adian bigdeli 1
1 master of exploration of mining engineering
چکیده [English]

Agh Ziarat area is situated in the southeastern of the Salmas city. The important lithologic outcrops in this area are intrusive bodies well known as Qushchi granite which are late Carboniferous in age. Geochemically, these intrusive bodies have alkaline affinity and most likely classified as A-type granites. Moreover, a syenite body has cut this granite. The intrusion of granite body, into the reginal metamorphic rocks, has led to the metasomatism, alteration and mineralization processes. The Cu-Au-Mo mineralization has occurred in the pyrite-silica zones which have stockwork structure. Pyrite and melnikovite are the main sulfide minerals in altered zone. Arsenopyrite, chalcopyrite, sphalerite and galena are found in minor amounts. Microprobe mineralogical study indicates that gold has concentrated in pyrite within strongly silicified rocks. Average value of Au have obtained as 670 ppb in 70 lithogeochemical samples collected from mineralized zones and their maximum amount reach to 1.8 ppm. Au has a positive correlation coefficient with Mo (0.53). As is correlated with Co, Ni, Pb and Mo by the values 0.72, 0.53, 0.58, 0.57, respectively. Based on the geochemical factor analysis method three major factors are involved in mineralization. First factor includes As, Co, Ni, the second factor is Zn and Cu, and the third factor is Au, Mo and Pb.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mineralization
  • Geochemistry
  • Alkalin Granite
  • Agh Ziarat
منابع
[1] آقانباتی، ع (1383) زمین­شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور ، 586 ص.
[2] امامعلی­پور، ع (1383) بررسی ژئوشیمیایی توده­های گرانیتوئیدی و ارائه مدل ژئودینامیکی جایگیری آن­ها در ناحیه شمال و جنوب شهرستان ارومیه، طرح تحقیقاتی داخلی دانشگاه ارومیه.
[3] امامعلی­پور، ع (1387) بررسی فلززایی ذخایر معدنی در گستره استان آذربایجان غربی، طرح مصوب حوزه پژوهشی دانشگاه ارومیه.
[4] بهنیا، پ (1374) پتروژنز گرانیت قوشچی فرآیندی از متاسوماتیسم آلکالن، رساله دوره کارشناسی­ارشد رشته پترولوژی، دانشکده علوم دانشگاه تهران
[5] قدیرزاده، ا. رواقی، ا (1390) گزارش عملیات اکتشافی لیتوژئوشیمیایی منطقه آق­زیارت سلماس, مقیاس 1:1000.
[6] خدابنده، ع. هاشم امامی، م. نقشه زمین­شناسی سلماس، مقیاس1:100000.
[7] جهانگیری، ا (1370) بررسی پترولوژی و ژئوشیمیایی گرانیت­های منطقه قوشچی، رساله کارشناسی­ارشد رشته پترولوژی، دانشکده علوم دانشگاه تبریز.
[8] حسنی­پاک، ع. ا. شرف­الدین (1384) تحلیل داده­های اکتشافی، انتشارات دانشگاه تهران.
[9] چاهوکی، ز (1389) روش­های تحلیل چند متـغیره در نرم­افزار SPSS.
[10]  شرکت کاوش کانی مهاجر (1390)  گزارش اکتشافی منطقه آق­زیارت سلماس.
[11] Batchelor, R.A. and Bowden, P (1985) "Petrogenetic interpretation of granitoid rocks series using multicationic parameters", Chem. Geol., 48: pp. 43-55.
[12] Bonin, B (2007) "A-type granites and related rocks: evolution of a concept, problems and prospects", Lithos 97, pp.1-29.
[13] Cox K. G., Bell J. D., Pankhurst R. J (1979) ” The Interpretation of Igneous Rocks”, George Allen and Unwin, London,450.
[14] Doebrich.J.L., Zahony.S.G., Leavitt. J.D., PORTACIO.J.S., Siddiqui.A.A., Wooden.J.L., Fleck. R.J., Stein.H.J (2004) ''Ad Duwayhi, Saudi Arabia: Geology and Geochronology of a Neoproterozoic Intrusion-Related Gold System in the Arabian Shield'' .
[15] Eby.G.N (2011) ''A-type granites: characteristics, petrogenesis and their contribution to the growth of the continental crust ''.
[16] Maniar, P.D. and Piccoli. P (1989) ''Tectonic discrimination of granitoids ,Geolsoc of  Amer''., Bull., 101, pp. 635-643.
[17] Mutschler.F.E., Larson.E.E., Michael L.Ross. M.L (1997) ''Potential for Alkaline Igneous Rock-Related Gold Deposits in the Colorado Plateau Laccolithic Centers''.
[18] Pohl, W. L (2001) "Economic geology, principles and practice", Welly-Blackwell ,pp.663.
[19] Shafaii Moghadam, H. et. Al (2015) "Petrogenesis and tectonic implications of late Carboniferous A-type granites and gabronorites in NW Iran: Geochronological and geochemical constraints, Lithos, 212-215,pp. 266-279.
[20] Shand S. J (1943) "Eruptive Rocks; Their Genesis, Composition, Classification and their Relation to Ore deposite'', with a chapter on Meteorites (revised second edition): Hafner Publishing Co., New York 444p.
[21] Sun S.S.,McDonough W.F (1989) ''Chemical and isotopic systematic of ocean baslts: Implication for mantle composition and processes'', In: Saunders, A.D., Norry, M.j., (Eds.), Magmatism in Ocean Basins. Geological Society of London, Special publication 42:pp.131-345.
[22] Sanford, R.F., Pierson, C.T., Crovelli, R.A(1993) "An objective replacement method for cen-sored geochemical data. Math". Geol. 25:pp. 59–80.