An overview of geochemistry and tectonic environment of Iranian ophiolitic zones

Document Type : Research Paper

Authors

Abstract

Ophiolite outcrops and ophiolite melanges have spread widely in Iran. Ophiolite is referred to as an assemblage of mafic and ultramafic rocks, which may be merged by tensile stresses. Ophiolite; ophiolite complex, ophiolite series, was finally told that the colored mélange  colored melange more applied. Due to the variety of research done in this field and the lack of a review article, a new research work has been done. The purpose of this article is review the geochemistry and tectonic environment of the formation of ophiolitic zones of Iran. The results of this research show that in terms of dispersion, Iranian ophiolites are a type of melange that can be distinguished in the two groups of Zagros radiolarite ophiolite belt and Central Iranian  ring belt. In the southwest of Zagros, there are two separate parts, called Kermanshah and Nayriz ophiolites. Central ophiolites, which are named after central  Iran ring ophiolite belt include (Sabzevar, north of Torbat Heydarieh, south of Birjand) and west of central Iran (Mako-Khoy),  and east of central Iran (northern Makran and northern Nain) due to subduction, part of the upper mantle and the crust. The remnant of ocean is left in the form of an ophiolite melange. Also, the results of many geochemical studies on Iranian ophiolites have shown the dependence of Mid-ocean ridge basalts (MORB) and island arc tholeiitic (IAT). Both groups of subalkaline and alkaline basalts have been identified in the ophiolites of Kermanshah. In the ophiolites of Neyriz and Shahre-Babak, several types of basalts that have IAT properties have been identified and reported. The chemical composition of Sabzevar ophiolite also shows the geochemical characteristics of the IAT type. Two types of basaltic lava have also been identified in the Ophiolite of the Bande-Ziarat (W. Makran).

Keywords


اســـــدیان، خ (١٣۶٨) شـــــناخت زمین. واحد انتشارات بخش فرهنگـی دفتر مرکز جهاد دانشـگاهی تهران، ص٢۴٢.
 افتخارنژاد، ج (١٣٧۵) زمین­شناسی. انتشارات پلی کپی.
امامعلی­پور، ع. رسا، ا (1380) بررسی ژئوشیمی و خاستگاه زمین­ساختی تشکیل نهشته­های سولفیدی همراه با آتشفشان­های افیولیتی ناحیه قزل­داش خوی. پنجمین انجمن زمین­شناسی ایران، دانشگاه تهران.
امامعلی­پور، ع. مسعودی، ج (1374) مـعرفی نهشته مـس قزل­داش به عنوان اولین کانه­زایی ماسیوسولفاید تیپ قبرس در افیولیت ملانژ خوی - ماکو. نخستین همایش علمی سالانه انجمن زمین­شناسی ایران.
امامعلی­پور، ع (1380) متالوژنی افیولیت­های خوی - ماکو با نگرشی ویژه بر انباشته­های سولفوری در آتشفشانی­های ناحیه قزل­داش. رساله دکتری، دانشگاه شهید بهشتی.
امینی، ص. مرادپور، ن. زارعی، ر (1384) مطالعه­ی پتروگرافی و ژئوشیمی مجموعه­ی افیولیتی جنوب صحنه (شـمال شـرق کرمانشاه). نهمـین هـمایـش انـجمن زمین­شناسی ایران، دانشگاه تربیت معلم تهران.
 آقانباتی، ع (١٣٧٩) زمـین­شناسـی ایران. انتشـارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
پورمعتمد، ف. درویش­زاده، ع. مـعتمد، ا (١٣۶٩) مبـانی زمین­شناسی. تألیف پ. بلر، ش. مرول، انتشـارات دانشـگاه تهران، ٧۴۶ ص.
حسن­پور، ش. سنماری، س (1398) مطالعات زمین­شناسی مجموعه افیولیت اللهیارلو، شـمال­غرب ایران. نـشریه یافته­های نوین زمین­شناسی کاربردی، دوره: 13، شماره: 26. ص 123-140.
داوودی، ز. رهگشای، م. منصف، ا (1393) ژئوشیمی و پتروژنز پریدوتیت­های مجموعه افیولیتی نیریز (جنوب­غرب ایران). نشریه پترولوژی، سال پنجم، شماره نوزدهم، ص 66-53.
درویــش­زاده، ع (١٣٨٣) زمــین­شناســی ایران. مؤسســه انتشارات امیرکبیر، تهران.
زرین­کوب، م (1379) پترولوژی و ژئوشیمی مجموعه­های افیولیت جنوب بیرجند. پایان­نامه، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه تربیت معلم تهران، دانشکده علوم.
سورکی، ط. قربانی، ق. شفایی­مقدم، ه (1392) ژئوشیمی کانیایی پریدوتیت­های افیولیت­های شمال و شمال­شرق تربت حیدریه.  اولین همایش زمین شیمی کاربردی ایران.
علوی­تهرانی، ن (1358) مجموعه سنگ­های افیولیتی در ایران، نتایج حاصله و مسائل قابل بحث. انتشارات سازمان زمین شناسی کشور.
معتمد، ا (١٣۶٨) رسوب­شناسی، روش­های مطالعه. انتشارات دانشگاه تهران، 359 ص.
نبــوی، م. ح (١٣۵۵) دیباچــه­ای بــر زمــین­شناســی ایران. انتشارات سازمان زمین­شناسی کشور.
هزارخانی، ا (1384) ژئوشیمی و سنگ­شناسی افیولیت­های سبزوار و ارتباط آن با کانی­زایی اقتصادی کرومیت. امیرکبیر، دوره 16، شماره 62، ص 1 - 12.
Abersten, L (1984) Diversion of a lava flom from its natural bed to an artificial channel with the aid of explosives: Etna, 1983. Bulletin of Volcanology, 47:1165-1174.
Adams, W. C (1986) Whose lives count?TV coverage of natural disasters.journal of communication 36: 113-122 10-Jakucs, L. D. Sc. 1977, Morphogenetics of Karst regions, 284p.
Arshadi, S., Forster, H (1983) Geological structre and ophiolites of Iranian Makran. Geodynamic project rep.51.
Arvin, M (1982) Petrology and geochemistry of ophiolites and associated rocks from Zagros suture, Neyriz, Iran, PhD thesis, University College, London.
Babaei, H. A., Babaei, A. M., Ghazi, A., Arvin, M (2006) Geochemical, 4039 Ar/Ar age and isotopic data for crustal rocks of the Neyriz ophiolite, Iran. Canadian Journal of Earth Sciences, 43: 57-70.
Chappell, B. W., White, A., J. R (1974) Two contrasting granite types. Pacific Geology, 8: 173-174.
Desmons, J (1981) Are Iranian melanges of only tectonic origin Ofiolite Bolletine del gruppo di lavaro sulle ofioliti madeterranea, 6: 1 77-86.
Dilek, Y., Flower, M. F. J (2003) Arc-Trench rollback and forearc accretion: 2. A Model template for ophiolites in Albania, Cyprus, and Oman. In: Dileck, Y., Robinson, P. T., (Eds. (Ophiolites in Earth History, Special publications 218. Journal of Geological Society of London. London, pp. 43-68.
Ghazi, A. M., Hassanipak, A. A (1999) Geochemistry of subalkalin and alkalin extrusives from the Kermanshah Ophiolite. Zagros Suture Zone, Western Iran:Implications for Tethyan plate tectonics  J.Asian Earth Sci,17, p 319-332.
Kaan Şevki, K., Osman, P., Haluk, T (2017)  Geochemical characteristics of ophiolitic rocks from the southern margin of the Sivas basin and their implications for the Inner Tauride Ocean. Central-Eastern Turkey, Journal Geodinamica Acta,  Volume 29.
Lench, G. D., Mihm, A (1983) Geochemistary of post ophiolitic Tertiary volcanism between Sabzavar & Quchan/ NE-Iran. Geodynamic project rep. (51).
Lippard, S. J., Shelton, A. W., Gass, I. G (1986) The ophiolite of Northern Oman. Geological Society of London, Memoirs, 11.
Davoudzadeh, M (1972) Geology and petrology of the area North of Naein. Central Iran: Geological Survey of Iran, Report no. 14, 79 p.
Kiani, M., Panahi, A., Shabani, Z., Moridi, M., Bijani, M (2014) Geology, Petrology and Geochemical  Dispersion of Elements in Noorabad Ophiolite (Northwest Lorestan), Iran. Journal of Academic and Applied Studies  (Special Issue on Applied Sciences), 4(2): 37-50.
Pearce, J. A (1975) Basalt geochemistry used to investigate past tectonic environment on Cyprus.Tectonophysics, 25: 41-67.
Pearce, J. A., Harris, N. B., Tindle, A. G (1984) Trace element discrimination diagrams for the tectonic interpretation of granitic rocks. Petrology, 25: 956-983.
Coleman, R. G (1967) Low – temperature reaction zones and alpine ultramafic rock of California. Oregon and Washington: U. S. Geological Survey Bulletin, 47: 1247.
Coleman, R. G (1977) Ophiolites, ancient oceanic lithosphere: Springer- Verlag, Berlin, 229p, 6 - R. G.
Robinson, P. T., Malpas, J (1990) The Troodos ophiolite: New perspective on its origin and emplacement, in ophiolites. In: proceedings of the Symposium Troodos 1987. Geological Survay Department, Ministry of Agriculture and Nature, Nicosia.